اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روان شناختی و عواطف مثبت و منفی در دختران نوجوان دچار نشانگان بدریخت انگاری بدن

مقدمه و هدف: بهزیستی روان شناختی و عواطف از جمله کارکردهایی هستند که تحت تاثیر اختلال بدریخت انگاری بدن قرار می گیرند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روان شناختی و عواطف مثبت و منفی در دختران نوجوان دچار نشانگان بدریخت انگاری بدن بود. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل دانش آموزان نوجوان دختر دچار نشانگان اختلال بدریخت انگاری بدن بودند که طی شش ماه نخست سال ۱۳۹۹ به کلینیک­ وابسته به آموزش و پرورش منطقه ۵ تهران مراجعه داشتند و از میان آن ها ۵۰ تن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در ۲ گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، «مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف- نسخه تجدیدنظر شده» (Ryff Psychological Well-Being Scale-Revised Form) و «مقیاس­های عاطفه مثبت و عاطفه منفی» (Positive Affects and Negative Affects Scales) بود. روایی محتوای ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای ۶ جلسه آموزش برای گروه مداخله، داده­های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس در نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۴ تحلیل شد. یافته­ ها: یافته ­ها حاکی از تفاوت معنادار بین میانگین نمرات پس­آزمون (۰۰۱ /۰≥P، ۲۲/۴۹= (۱،۴۸)F) در متغیر بهزیستی روان شناختی بود. تفاوت معنادار بین میانگین نمرات پس آزمون (۰۰۱ /۰≥P، ۱۳/۸۹= (۱،۴۸)F) در متغیر عاطفه مثبت و متغیر عاطفه منفی (۰۰۱ /۰≥P، ۳۰/۴۵= (۱،۴۸)F) بود. نتیجه­ گیری: نتایج نشان داد شناخت­ درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روان شناختی و عواطف مثبت و منفی در دختران نوجوان دچار نشانگان بدریخت انگاری بدن موثر است. لذا پیشنهاد می­شود که در کنار درمان­های پزشکی زمینه آموزش مداخلات رفتاری نظیر شناخت ­درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی را برای نوجوانان دچار نشانگان اختلال بدریخت انگاری فراهم شود.  

Keywords:

deformity , well-being , girls , mindfulness , cognitive therapy , emotions , بدریخت انگاری , بهزیستی , دختران , ذهن آگاهی , شناخت درمانی , عواطف.