درسهای آموخته شده از زلزله کوبه ژاپن

در سال 1995 زمین لرزه ای در شهر کوبه حوزه هیوگو ژاپن رخ داد، بعلت این زمین لرزه بیش از 6 هزار نفـر جـان خـود را از دست دادند، بیش از 36000 نفر مجروح و بالغ بر 300/000 نفر بی سرپناه شدند و خسارت مالی ناشی از زمین لرزه را بیش از 131 میلیون دلار بر آورد گردید . براساس اطلاعاتی که از طریق اسناد کتابخانه ای و مشاهده میدانی بدسـت آمـده ایـن زمـین لرزه در میان حوادث طبیعی که در یکصد سا ل اخیر در ژاپن رخ داده از نظر خسارات مـالی بیـشترین میـزان و از نظـر کـشته شدگان بعد از زلزله سال 1923 یوکوهاما – توکیو بیشترین تلفات را داشته است . شاید بازسازی سریع السیر کشور ژاپن پس از جنگ جهانی دوم و توسعه بسیار چشمگیر طی سالهای پس از آن بر هیچ کس پوشیده نباشد که نشان از توانمنـدی مـدیران و یکدلی مردم این کشور می باشد و نمود عملی تر آن در شهر کوبه ب ه دنبال زلزله 1995 کاملاً مبهوت کننده است بطـوری کـه نه تنها در امر بازسازی ( طی 11 سال گذشته ) به سرعت اقدام شده است بلکه در زمینه پیش بینی تمهیـدات اصـولی اقـدامات پیشگیری کننده برای حوادث و سوانح بعدی نیز اقدامات موثری انجام پذیرفته است بطوری که پس از گذشت 7 سال از سانحه یعنی در سال 2002 شاهد شهری با سازه های نو و پیشرفته و همچنین دارای مکانیسم های مختلف مقابله با حوادث و سـوانح و نتیجه آن یعنی کاهش اثرات بلایای بعدی احتم الی بوده ایم . بسیارجالب تر اینکه ژاپنیها از حادثه ای بـا کـشتار 6000 نفـر درس عبرت گرفته و نسخه های متعدد عملیاتی را برای پاسخگو یی به سوانح تهیه دیده اند . چیزی که متاسفانه علیرغم گذشت 14 سال از پایان جنگ تحمیلی در کشور خود شاهد نیستیم . می توان اذعان نمود کشور ژاپن خصوصا ب ه دنبال زمین لرزه شهر کوبه و با استفاده کامل از این فرصت که موجب توجه و ایجاد حساسیت در رهبران، مسئولین و مـردم و از طرفـی موسـسات و سازمانهای بین المللی گردید، توانسته است در مدتی کوتاه با بسیج توانمندیها و اقدام همه جانبه ( در مـوارد فـوق الاشـاره ) بـه شرایط و موقعیت مطلوبی از نظر مقابله با حوادث برسد و نمونه ای باشد برای مجامعی که قصد پیمودن این مسیر را دارند . در این مقاله سعی شده است تجربیات گرانبهایی که ژاپنی ها از زلزله مخرب کوبه بدست آورده اند را بیان نمـوده و بـا بـومی کردن آن نقاط ضعف و قوت مدیر یتی، عملیاتی و ساختاری نظام مقابله با حوادث در ایران را مورد تجزیه و تحلیـل قـرار داده و راهکارهایی در زمینه مدیریت صحیح بلایا ارایه گردد .