تاثیر گفتمان بصری در تداوم و تقویت قرائت های تحریفی از واقعه کربلا (مطالعه موردی: تصویرسازی محاربه قاسم بن الحسن(ع) در مراثی دوره قاجار، اثر میرزا علی قلی خویی)

ازجمله موضوعات مغفول در زمینه تحریفات واقعه کربلا، تاثیر عناصر بصری در تداوم و تقویت این جریان است. این تحریفات که در گزارش­های روضه­الشهدا، متاثر از آثار پیشین، تا حد بارزی به صورت تجمیع شده بروز یافت، در دوره قاجار با ورود چاپ سنگی و سهولت در انتشار کتاب، در دیوا­ن­های مراثی به صورت گسترده ادامه یافت. در این میان یکی از قابلیت­های چاپ سنگی، بهره­گیری از تصویرسازی­های درون متن و مرتبط با وقایع (ترجمه گفتمان مکتوب به گفتمان بصری) بود. هدف از پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی پاسخ به این پرسش است که تصویرسازی­های میرزا علی­قلی خویی از مجلس محاربه قاسم بن الحسن(ع) با فرزندان ازرق شامی، در طوفان­البکاء، ماتمکده و اسرارالشهاده، به مثابه گفتمانی بصری از چه پیشامتن­های متاثر و تا چه میزان در تداوم و تقویت این گزارش تحریف­آمیز نقش داشته است؟ یافته­ها حاکی از آن می­باشد که تصاویر (متن) ضمن تاثیر از پیشامتن­های موجود و اختصاصا روضه­الشهدا، به گسترش این گزارش تحریف­آمیز پرداخته است، به­طوری­که این جریان را می­توان متاثر از هنجارها و باورهای جامعه و اختیارات هنری، جهت خلق سیمایی حماسی از قاسم(ع) و نیز نمایش قدرت تصویرسازی در تقابل نسبی با سایر گونه­های مراسم یادبود کربلا دانست.واژگان کلیدی: قاسم بن الحسن(ع)، گفتمان بصری، قرائت های تحریفی، تصویرسازی، چاپ سنگی، میرزا علی­قلی خویی.

Keywords:

قاسم بن الحسن (ع) , گفتمان بصری , قرائت های تحریفی , تصویرسازی , چاپ سنگی , میرزا علی­قلی خویی