مقایسه اثر کاربرد لجن فاضلاب و کود شیمیایی بر زیست فراهمی برخی عناصرغذایی در سه بافت یک خاک آهکی پس از برداشت اسفناج (.Spinacia oleracea L)

لجن فاضلاب به عنوان یک منبع حاوی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف در تولید گیاهان زراعی و سبزی ها در بسیاری از کشور ها مورد استفاده قرار گرفته است . به منظور مقایسه اثر کاربرد لجن فاضلاب با تیمار کود شیمیایی بر فراهمی بعضی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در سه بافت یک خاک آهکی پس از برداشت اسفناج، آزمایشی در شرایط گلخانه به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور و در سه تکرار انجام شد . فاکتور اول شامل سطوح لجن فاضلاب ( صفر ، ۱۰ ، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ گرم در کیلوگرم خاک ) و فاکتور دوم بافت خاک (شنی، لوم شنی و لوم رسی) بود. یک تیمار کود شیمیایی نیز جهت مقایسه با لجن فاضلاب تهیه گردید . نتایج نشان داد که افزایش غلظت نیتروژن کل و فسفر قابل استفاده گیاه در تیمار لجن فاضلاب در هر سه بافت خاک به طور معنی داری بیشتر از تیمار کود شیمیایی بود . اثر کاربرد لجن فاضلاب بر افزایش مقدار پتاسیم خاک ها در مقایسه با افزایش فسفر و نیتروژن خاک کمتر بود، که احتمالا به دلیل وجود مقدار کم پتاسیم در لجن فاضلاب است . غلظت آهن، روی، مس و منگنز عصاره گیری شده توسط DTPA با افزایش سطوح لجن فاضلاب کاربردی در بافت های خاک مورد مطالعه به طور معنی داری افزایش یافت و نسبت به نمونه های خاک تیمار شده با کود شیمیایی به طور معنی داری بیشتر بود. با توجه به سطح فراهمی عناصر غذایی در خاک پس از برداشت اسفناج، به ویژه در سطوح بالای کاربرد لجن فاضلاب، نیاز به افزودن اکثر عناصر غذایی برای کشت بعدی نمی باشد. غلظت کادمیم و سر ب عصاره گیری شده توسط DTPA در سه بافت خاک پس از برداشت گیاه قابل اندازه گیری نبود . بنابراین با توجه به ناچیز بودن غلظت کادمیم و سرب در لجن فاضلاب کاربردی، خطر آلودگی خاک ها به این عناصر بعید به نظر می رسد، هر چند در صورت کاربرد مکرر و افزودن سطوح بالای لجن فاضلاب، انجام آزمون خاک به منظور کنترل غلظت عناصر سنگین مانند کادمیم و سرب در خاک های تیمار شده پیشنهاد می شود. قبل از هر گونه توصیه کاربرد لجن فاضلاب، نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.

Keywords:

Macronutrients , Micronutrients , Heavy metals. , عناصر پرمصرف , عناصر کممصرف , فلزات سنگین