افسانه غرانیق و بهره برداری های خاورشناسان

عصمت وحی و دخالت نداشتن غیرخداوند در آن، از جمله معتقدات مسلمانان است که دلایل نقلی (آیات و روایات) و دلایل عقلی فراوانی بر آن گواهی می دهند. افسانه غرانیق، روایتی ساختگی است که با این اصل مهم در تعارض است، چون از دخالت شیطان در نزول وحی سخن می گوید. متاسفانه نقل این افسانه توسط برخی مورخان و مفسران، دست آویزی برای گروهی از مستشرقان فراهم کرده است تا آن را به عنوان شاهدی بر معصوم نبودن وحی مطرح کنند، در عین حال با وجود اشکال های فراوان سندی و متنی این افسانه، کمتر نوشته ای به نقد و بررسی همه جانبه آن پرداخته است. در این مقاله پس از بیان تاریخچه نقل این افسانه، دیدگاه شماری از مستشرقان درباره آن گزارش می شود و این داستان پس از بررسی سند، به قرآن، روایات و بدیهیات عقلی عرضه و توجیهات ناقلان آن نقد می شود. در پایان دیدگاه مونتگمری وات که در بسیاری از نوشته هایش به نقل این داستان پرداخته، با تفصیل بیشتری مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

Keywords:

قرآن , خاورشناسان , غرانیق , افسانه