بررسی اثر تنظیم کننده های رشد NAA، BAP، ریز نمونه موقعیت های مختلف فلس و دوره نوری بر کشت بافت گل سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ با نام علمی Boiss Lilium ledebourii یکی از گونه های خودرو جنس سوسن است که در بخش های شمالی ایران می روید. این گونه دارای ارزش زینتی و پتانسیل اقتصادی بالایی به عنوان یک گل جدید می باشد که به شدت در خطر انقراض قرار دارد. به منظور معرفی و اهلی کردن این گیاه بومی خودرو اولین قدم بررسی روش های مناسب تکثیر می باشد لذا از تکنیک کشت بافت با تنظیم کنندگان رشد در شرایط مختلف استفاده گردید. آزمایش با استفاده از طرح فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی با چهار فاکتور به شرح ذیل درسه تکرار انجام گردید: ۱ دوره نوری در دو سطح : الف تیمار روشنایی ( ۱۶ ساعت نور و ۸ ساعت تاریکی ) ب تیمار تاریکی مداوم ۲ نواحی مختلف تهیه ریز نمونه در دو سطح : الف ریز نمونه های حاصل از نیمه بالایی فلس ب ریز نمونه های حاصل از نیمه پایینی فلس ۳ غلظت های مختلف تنظیم کننده رشد BAP در سه سطح ۰ ،۰۱/۰و ۱/۰ mg l-۱. ۴ غلظت های مختلف تنظیم کننده رشد NAA در چهار سطح ۰ ،۰۱/۰ ، ۰۵/۰ و۱/۰ mg l-۱. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار نوری سبب افزایش وزن کل، تعداد پیازچه و درصد باززایی شد. در حالی که تیمار تاریکی سبب افزایش وزن پیازچه ، درصد ریشه زایی و تعداد ریشه گردید ریزنمونه های حاصل از نیمه پایینی فلس نیز سبب افزایش بیشتر تعداد و وزن پیازچه ، تعداد ریشه و درصد ریشه زایی و باززایی گردیدند. سطوح مختلف BAP بر تعدادی از صفات اندازه گیری شده اثر منفی گذاشتند. بیشترین تعداد پیازچه ، درصد باززایی و ریشه زایی از تیمار شاهد و حداکثر وزن پیازچه از تیمار BAP ۱/۰ mg l-۱ و بیشترین تعداد ریشه نیز از تیمار شاهد و mg l-۱BAP ۰۱/۰ به دست آمد. سطوح مختلف NAA نیز بر صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری را نشان دادند. بیشترین وزن کل وتعداد پیازچه از تیمار mg l-۱ NAA ۱/۰ به دست آمد. هم چنین کلیه سطوح NAA سبب افزایش وزن پیازچه شدند. غلظت های mg l-۱ NAA ۱/۰ و ۰۵/۰نیز سبب افزایش درصد ریشه زایی و تعداد ریشه گردیدند.

Keywords:

Lilium ledebourii , Tissue culture , Bulblet , Plant growth regulator , Scale portion , Photoperiod , سوسن چلچراغ , کشت بافت , پیازچه , تنظیم کننده های رشد NNA , BAP ریز نمونه و دوره نوری