اثر زمان کاشت بر عملکرد و شاخص های سودمندی و رقابتی زنیان (Carum copticum L.) و اسفرزه (Plantago ovate Forsk.) در کشت مخلوط

به منظور بررسی اثر زمان کاشت و نسبت های اختلاط بر عملکرد دانه و شاخص های سودمندی و رقابتی کشت مخلوط زنیان و اسفرزه، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در دانشگاه زابل اجرا گردید. زمان کاشت ۲۰ دی و ۲۰ بهمن در کرت های اصلی و کشت های خالص دو گونه و نسبت های کشت افزایشی (۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد اسفرزه به ۱۰۰ درصد زنیان) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و ترکیبات ثانویه زنیان و اسفرزه از زمان کاشت ۲۰ دی بدست آمد. حداکثر عملکرد مجموع دو گونه برای دانه (۲۳۶۳ کیلوگرم در هکتار)، کارایی استفاده از زمین (۵۳/۱LER=) و شاخص بهره وری سیستم (۱۰۲۳۷SPI=) از ترکیب ۵۰ درصد اسفرزه +۱۰۰ درصد زنیان بدست آمد. گیاه زنیان در تیمار ۲۵ درصد اسفرزه +۱۰۰ درصد زنیان به عنوان گیاه غالب دارای بالاترین ضریب ازدحامی (۳۸/۲K=ajwain) و غالبیت (۵۴/۰A=ajwain) بود. نتایج نشان داد که با افزایش تراکم مخلوط، اسفرزه گیاه غالب بود. میزان شاخص رقابت در کلیه نسبت های مخلوط کمتر از یک بود که سودمندی تیمار های کشت مخلوط را نشان می دهد. در مجموع با توجه به توان رقابتی اسفرزه در تراکم های بالاتر، نسبت کاشت ۲۵ و ۵۰ درصد اسفرزه +۱۰۰ درصد زنیان بهترین عملکرد را در شرایط آزمایش حاضر داشت.

Keywords:

Actual yield loss , Aggressivity , Competition index , Land equivalent ratio and Isabgol , اسفرزه , افت واقعی عملکرد , شاخص رقابت , ضریب غالبیت و نسبت برابری زمین