ارزیابی تحلیل خطر زمین لرزه و نقش تغییرات سطوح اساسی محلی بر تحولات ژئومرفولژیکی با استفاده از رهیافت تعیینی و احتمالی در استان زنجان

از دیدگاه زلزله و خطرات و خسارات احتمالی حاصل از زلزله های محتمل برای مقاوم سازی مناطق پر خطر تر و ضعیف تر و همچنین ایجاد امکانات مناسب برای زمان بحران بسیار ضروری می باشد. کشور ایران به دلیل شرایط زمین شناسی و جغرافیایی خاص، همیشه در معرض خطرات طبیعی مختلفی بوده است. یکی از این بلایا، زمین لرزه است که آسیب های قابل توجهی را بر پیکره اقتصادی و اجتماعی کشور تحمیل کرده است. این مسئله به ویژه در مناطق دارای گسل های فعال تهدیدی جدی محسوب شده و هر ساله خسارت های جانی و مالی غیرقابل اغماضی به بار می آورد. ازاین رو توجه به اهمیت مکان یابی و پهنه بندی مناطق پرخطر از نظر دارا بودن پتانسیل خطر لرزه خیزی امری ضروری و قابل توجه است.با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و زمین شناسی کشورمان و قرارگیری آن در کمربند زمین لرزه خیز آلپ هیمالیا، به طور متوسط هر ساله حدود ۱۵۰ زمین لرزه بیا بزرگی ۳ تا ۳/۳ در مقیاس امواج درونی زمین، ۱۵ زمین لرزه با بزرگی بین ۵ تیا ۳/۵ و دو زمین لرزه با بزرگی ۶ تیا ۳/۶ رخ میدهد. خطرهای طبیعی جزء جدایی ناپذیر زندگی انسانها هستند و گریز از آنها غیر ممکن است. بنابراین، لازم است با ارزیابی قابلاعتماد آنها و اقدامات پیشگیرانه، خطرپذیری سازهها را به کمترین مقدار ممکن برسانیم. سرزمین ایران به علت قرار داشتن در کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا یکی از مناطق لرزه خیز جهان است که به دفعات متحمل زمین لرزه های مخرب شده است. تعدادی از این زمین لرزه ها باعث تلفات جانی و خسارت های مالی فراوان شده اند. امروزه کاملا روشن است که بهترین روش برای کاهش خسارتهای ناشی از زمینلرزه، طراحی و ساخت سازه های مقاوم در برابر زمین لرزه، براساس ویژگی های لرزه زمین ساختی و ژئوتکنیکی ساختگاه و نوع کاربری آنها است. انتظار میرود، چنین سازه هایی در مقابل سطوح معینی از جنبش نیرومند زمین مقاوم باشند. پارامترهای زیادی که همگی دارای عدم قطعیت هستند،ازجمله مکان، بزرگی، احتمال رویداد زمین لرزه و جنبش نیرومندی که زمینلرزه در فواصل معین ایجاد میکند، در تعیین سطوح طراحی موثرند. داده های زمین لرزه در این موارد ناقص است و نقشه های تکتونیکی در ارتباط با گسل های کواترنر هم بدون نقص نمی باشد. بنابراین برای تخمین خطر زمین لرزه آگاهی کافی از زمین لرزه های تاریخی و قرن جاری و شناخت گسل های فعال و غیر فعال از ضروریات می باشد. بیشتر گسل های همراه با زمین لرزه های مخرب قبل از وقوع زمین لرزه شناسایی نشده بودند و به عنوان کم اهمیت تلقی می شدند. این مساله موید ضعف و نقص در کارهای زلزله شناسی و سایزموتکتونیک می باشد.

Keywords:

زلزله , تحلیل خطر , لرزه خیز , گسل ها