روایت نهج البلاغه از اخلاق حرفه‎ای مدیران

نامه امیرالمومنین علی (ع) به مالک اشتر، فرماندار مصر، یکی از مهم ترین مصادیق مولفه های اخلاق حرفه ای مدیران و کارگزاران حکومتی در منابع اسلامی محسوب می شود که در آن، ویژگی های اساسی یک مدیر و کارگزار حکومتی بیان شده است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی مولفه های اخلاق حرفه‎ای مدیران ازدیدگاه حضرت علی (ع) است. جامعه آماری پژوهش، کلیه خطبه ها (۲۴۱ مورد)، نامه ها (۷۹ مورد) و حکمت های نهج البلاغه (۴۸۰ مورد) را دربر می گیرد و ازطریق سرشماری، تمام این مولفه ها در آن بررسی شده است. برای جمع آوری اطلاعات از چک لیست حاوی مولفه های اخلاق حرفه ای استفاده کرده ایم و واحد تحلیل با توجه به ماهیت نهج البلاغه، پاراگراف های کوتاه و بلندی بوده است که روایت های این کتاب را شامل می شود. برای انجام دادن پژوهش، از روش تحلیل محتوا استفاده کرده و براساس تکنیک آنتروپی شانون، داده های بهنجار، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هریک از ۲۵ مولفه شناسایی شده را محاسبه کرده ایم. اطلاعات موردنیاز برای تحقیق را از خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه گرد آورده و فراوانی واحدهای تحلیل جامعه آماری و ضریب اهمیت آن ها را نیز مشخص کرده ایم. از ۲۴۱ خطبه نهج البلاغه، در دو خطبه (۱۶۷ و ۱۹۰)، از ۷۹ نامه این کتاب، در هشت نامه (۵. ۲۶، ۳۱، ۴۶، ۵۱، ۵۳، ۶۹ و ۷۶) و از ۴۸۰ حکمت آن، در شش حکمت (۹، ۱۵، ۵۰، ۱۶۱، ۱۹۳ و ۳۷۲) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به اخلاق حرفه ای پرداخته شده است. مولفه بردباری با ۸/۱۲ درصد، بیشترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت را درمیان مولفه ها دارد و پس از خوش رفتاری، امانتداری، خدمت گزاری، و توجه به حرمت و کرامت کارمندان که در مراتب دوم و سوم قرار می گیرند، بقیه مولفه ها دارای کمترین بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هستند.

Keywords:

اخلاق حرفه ای , نهج البلاغه , تحلیل محتوا , آنتروپی شانون