تکخاطره و مجموعه تکخاطرات فارسی گونهای از زندگینوشتهای شخصی خاطرهمحور
Publish place: Contemporary Persian Literature، Vol: 10، Issue: 2
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 157
This Paper With 32 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PARSI-10-2_008
تاریخ نمایه سازی: 4 مرداد 1401
Abstract:
چکیده زندگینوشتهای فارسی به معنای ژانری کلی مشتمل بر انواع نوشتارهای مشتمل بر روایتی واقعگرایانه از زندگی ایرانیان، با دو شیوه کلی خاطرهنویسی و یومیهنویسی، در شاخههای فرعی زندگینامهنویسی، اتوبیوگرافینویسی، یادداشتنویسی، سفرنامهنویسی، خاطرهنویسی و نامهنگاری، در ۱۵۰ سال اخیر رایجترین گرایش تاریخی-ادبی در نوشتارهای معاصر را شکل داده و طی دهههای اخیر، در تعدد و تنوع، فزونی گرفته است. میتوان نوشتارهای حاصل از شیوه خاطرهنویسی را مشتمل بر گونههای «تکخاطره»، «خاطرهنامه»، «اتوبیوگرافی» و «وقایعنامه شخصی» دانست که شناخت و طبقهبندی نوع اول موضوع نوشتار پیش رو است. «تکخاطره»، خاطرهای تنها است که در ساخت نوشتار و عمدتا در قالب تکنگاشت ظهور مییابد. تکخاطره، بنمایه و هسته اصلی همه انواع حاصل از خاطرهنویسی و برشی کوتاه از زندگی است که قدرتش در نمایش لحظه، و ویژگیهای آن، فشردگی، شگفتانگیزی، وحدت تاثیر، ایستایی زمان و مکان و روایت تکمحور از رخداد بیرونی است. تکخاطره برخلاف خاطرهنامهها، اتوبیوگرافیها و تاریخنامههای شخصی که مجموعهای از احوال، اقوال، رفتارها و مشاهدات فردی را به نمایش میگذارند، به نمایش تکپردهای میمانند. «مجموعه تکخاطرات» متداولترین نوع نوشتاری برساخته در میان زندگینوشتهای خاطرهمحور فارسی و حاصل جمعآمدن چندین تکخاطره است که عمدتا بین آنها شباهتهایی از حیث سوژه، زمان و موضوع وجود دارد و اغلب، به وساطت فرد/افرادی جز راوی فراهم میآید. این مجموعهها از حیث موقعیت روایتی، به انواع خویشتنمحور، واقعهمحور و دیگرمحور؛ از حیث نحوه شکلگیری به انواع اصیل و برساخته؛ از حیث توالی خاطرهها به انواع منظم و نامنظم؛ از حیث تعدد راویان به انواع تکراوی و چندراوی؛ و از حیث موضوع به انواعی متعدد در زندگی، سفر و حرفه طبقهبندی میشوند. این مقاله به روش تحلیل محتوا و در پی مطالعه صدها زندگینوشت فارسی به نگارش درآمده است.
Keywords:
Authors
محبوبه شمشیرگرها
استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی، گروه پژوهش‏های ایران‏شناسی و اسلام‏شناسی
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :