اصل وحدت و شکل گیری معماری اسلامی ایران

آنچه درمورد شهرهای تاریخی مسلمان و مقایسه آن با شهرهای معاصر بیان می شود تنها از منظرفیزیکی و فنی نیست درواقع سخن برسرعملکرد و یا شکل ظاهری و نام مصالح آن نیست بلکه سخن برسراصولی است که قالب و کالبد و محیط و زمانهای مختلف فضا و مکان مناسب زیست انسان را تشکیل داده و روابط آنها را تعریف نموده اند یکی از اصلیترین مبانی و موضوعات تاثیر گذار برآثار و شهرها جهان بینی اهل و پدیدآورندگان آنهاست که رکن جهان بینی مسلمانان توحید است بنیادی ترین اصل تفکر و تعالیم اسلام که معرف اسلامی به عنوان جهان بینی بوده و وجه تمایز آن را با سایر جهان بینی ها مشخص می کند اصل توحید است بارزترین جلوه تفکر توحیدی درمحیط وجوه مختلف وحدت است که به انحا مختلف درشهرهای تاریخی و با هویت مسلمانان نیز بروز و ظهورداشته است دراین نوشتار ابتدا مراتب و ویژگیهای مختلف وحدت را مورد بررسی قرارداده و سپس برخی تجلیاتکالبدی تفکر توحیدی و مراتب مختلف آن در شهرهای مسلمانان آن ذکر خواهد شد.