سد سیمره، تغییرات لیمنولوژیکی آب و سرنوشت ماهیان رودخانه سیمره در حوزه استان ایلام

رود سیمره از استان کرمانشاه و از حدود شمال شرق وارد استان ایلام شده و از مرز جنوبی استان، وارد استان خوزستان می شود. از سال ۱۳۷۲ با هدف تولید انرژی برقابی، برای بهره برداری بهینه از پتانسیل آبی رودخانه، احداث سد سیمره در برنامه های اجرایی وزارت نیرو قرار گرفت. احداث سد سیمره از دیدگاه های متعددی مانند استفاده بهینه از آب رودخانه، تولید انرژی برق، اشتغالزایی، کنترل جریانات سیلابی رودخانه و موارد دیگری برای منطقه مفید بوده و از طرفی سلامت زیست محیطی آب رودخانه، آبزیان و مردم روستاها و شهرهای همجوار رودخانه مسئله مهمی می باشد که باید مورد توجه مسولین احداث و راه اندازی سد بوده و همچنین کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی روی این مورد نظارت بیشتری داشته باشند. در این بررسی به طور ماهیانه طی یک سال از فروردین تا اسفند ماه ۱۳۸۷ در چهار ایستگاه با نام های، ایستگاه بالاتر از سد سیمره، ایستگاه تلخاب (پایین تر از سد سیمره)، ایستگاه چم کلان در دره شهر و ایستگاه پل گاومیشان، از آب رودخانه سیمره نمونه برداری به عمل آمده و فاکتورهای آب مورد سنجش قرار گرفتند. فاکتورهای فیزیکی آب شامل اکسیژن محلول و دمای آب با کمک دستگاه های ویژه در محل ایستگاه به طور ماهیانه اندازه گیری شده و بقیه فاکتورها شامل کدورت، هدایت الکتریکی و اسیدیته نیز در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین طی ماه های نمونه برداری، نمونه هایی از ماهیان صید شده در ایستگاه های مذبور نیز جمع آوری شده و پس از انتقال به آزمایشگاه با کمک کلید شناسایی، گونه های ماهیان شناسایی و فراوانی هر گونه به دست آمد. در نهایت پنج گونه ماهی شناسایی گردید و از بررسی فاکتورها طی فصول مختلف و حضور یا عدم حضور گونه های مختلف ماهیان، نتیجه گیری شد که ماهی گونه گل خورک بیشترین آسیب زیستگاهی را محتمل شده و در درجه کمتری ماهی شیربت در مراحل احداث و بهره برداری سد مورد تهدید می باشد، به نظر می رسد گونه کپور ماهی معمولی سازگارترین گونه با این شرایط متغیر زیستگاهی و نوسانات محیطی باشد. از نظر زیستگاهی تقریبا همه گونه ها به علت تغییر بستر رودخانه و جدایی زیستگاهی بین ماهیان بالادست سد و پایین دست و در نتیجه آن جدایی تولیدمثلی و ژنتیکی، مورد تهدید بوده و آسیب دیده اند.

Keywords:

سدسیمره , ایلام , سلامت زیست محیطی , ماهی شیربت