بررسی قابلیت انتشار میکروپلاستیک از ماسک های پزشکی در اکوسیستم آبی در طول اپیدمی کرونا، (مطالعه مروری)

زمینه و هدف: مصرف ماسک های صورت یکبار مصرف به دلیل شیوع بیماری همه گیر COVID-۱۹ به شدت افزایش یافته است. ماسک های پزشکی رایج ترین تجهیزات حفاظت فردی در طول همه گیری COVID-۱۹ هستند. از آنجایی که ماسک های یکبار مصرف از پارچه های نبافته پلاستیکی ساخته شده اند، می توانند منبع بالقوه میکروپلاستیک برای محیط زیست باشند. میکروپلاستیک ها یک آلاینده نگران کننده هستند که می توانند وارد محیط آبی شوند و به موجودات آبزی آسیب برسانند. آلودگی میکروپلاستیک یک چالش رایج امروزی است که به دلیل ماهیت ذاتی پایدار، دوام و طول عمر بالا میتواند سلامت عمومی را با خطر جدی مواجه کند. هدف از این مطالعه مروری بررسی قابلیت انتشار میکروپلاستیک از ماسک های پزشکی در طول اپیدمی کرونا در اکوسیستم آبی می باشد. روش جستتجو: جستجوی الکترونیکی مقالات منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی Science Direct، Scopus، PubMed، Google Scholar از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ میلادی با استفاده از کلمات کلیدی COVID-۱۹، Mask، Release، MicroPlastic انجام شد. جستجوی اولیه به ۳۸۱مقاله ی منتشر شده منجر شد. پس از بررسی مقالات و منابع آنها، ۲۹ مقاله برای بررسی دقیق تر شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج: یافته ها حاکی از آن است که اندازه الیاف آزاد شده توسط ماسک ها با تعریف میکروپلاستیک (ذرات کوچکتر از ۳میلی متر) مطابقت دارد و برخی از الیاف، دارای اندازه کمتر از ۱میلی متر هستند و یک ماسک صورت میتواند حداقل ۴۷ فیبر میکروپلاستیک در روز آزاد کند. ماسک های پزشکی بیشترین تعداد الیاف میکروپلاستیک را منتشر میکنند. در میکروپلاستیک های آزاد شده از ماسک های صورت یکبار مصرف، میکروپلاستیک های فیبری کمتر از ۵۰۰میکرومتر غالب بودند، که نشان میدهد این ماسک ها می توانند منبع عمده این مواد در محیط آبی باشند. در مطالعه ای ماسک های پزشکی تحت شرایط مصنوعی آب دریا، بدون تاثیر هوازدگی و تحت هوازدگی مصنوعی به طور متوسط به ترتیب ۳۹۸و ۱۳۵۰۰۰ الیاف آزاد کردند. علاوه بر این یک ماسک در حین فرسایش میتواند بیش از ۱/۵میلیون میکروپلاستیک را در محیط آبی آزادکند. براساس نتایج مطالعه سینتیکی و داده های موجود، تخمین زده شده است که ماسک های پزشکی دور ریخته شده در طول سال ۲۰۲۰منجر به ورود بیش از ۱۳۷۰تریلیون میکروپلاستیک به محیط دریایی در سطح جهان، با نرخ انتشار ۳۹۶ میلیارد در روز شده است.نتیجه گیری: بررسی مقالات نشان میدهد، هنگامی که ماسک در محیط قرار میگیرد، تحت شرایط خاص، مانند قرار گرفتن در معرض اشعه UV خورشید، PH و دمای بالا، میکروپلاستیک های مختلفی از آن منتشر میشود. براساس مدل های انتشار میکروپلاستیک ها میتوان بیان کرد که میکروپلاستیک ها در محیط های آبی ابتدا سریع و سپس به کندی آزاد شدند و نرخ انتشار با نوع ماسک تفاوتی نداشت. درحالی که هوازدگی، سایش ناشی از شستشوی جزر و مدی و فرسایش تاثیر بسزایی در انتشار آن دارند. لایه های ماسک صورت عمدتا از پلی پروپیلن تشکیل شده است، از آنجایی که پلی پروپیلن بسیار پایدار است، تخریب کامل این الیاف تقریبا غیرممکن است، بنابراین نیاز فوری به اقدام برای اجرای یک سیستم مدیریت پسماند که تعداد ماسک های ورودی به محیط را محدود کند، وجود دارد، همچنین پایش مستمر این مواد و کشف نقاط با آلودگی های بالا و مدیریت صحیح آن از اهمیت ویژه ای در مباحث محیط زیستی برخوردار است.

Keywords:

ماسک , میکروپلاستیک , انتشار , آلاینده نوظهور , کووید-۱۹