گفتمان اجتماعی قدرت در اندیشه معرفتی عطار

عطار نیشابوری، شاعر و عارف نامی، در روزگاری آشفته و نابسامان به لحاظ اجتماعی وسیاسی زندگی می کرده و از آن تاثیر پذیرفته و در آثار خود اوضاع اجتماعی و سیاسیآن زمان را به نوعی به تصویر کشیده است. بنابراین با مطالعه آثار این شاعر نه تنها می توانبه دیدگاه های انتقادی اجتماعی و انگیزه، و قصد او از نگارش این تحلیل ها پی برد، بلکهمیزان حساسیت وی نسبت به مسائل اجتماعی را درک کرد. زیرا او با استفاده ازشخصیت های تاریخی یا اسطورهای در قالب حکایت و تمثیل های سیاسی و اجتماعیانگیزه کتمان معنی و گرایش به تمثیل رمزی، ترس از حاکم ستمگر و قدرت سیاسیحاکم بر جامعه را به تصویر کشیده است. یکی از نقدهای تمثیلی تند و بی پروای او دربارهحکام و پادشاهان (اسطورهای و تاریخی) و نحوه حکمرانی آنها است که به نظر می رسددر شخصیت بعضی از آنها دخل و تصرفاتی انجام داده و آنان را به شیوه ای که مد نظرشبوده، مطرح کرده است. پادشاهان و حوادث مربوط به آنها در مثنوی های عطار از تعددو تنوع بسیاری برخوردارند و به نظر می رسد پادشاهان تاریخی در مثنوی های او حضورپررنگ تری دارند. هدف پژوهش حاضر آن است که با بررسی چهره پادشاهان درمثنوی های عطار دریابد مهمترین دیدگاه های انتقادی این شاعر نامی در عرصه سیاسی واجتماعی چیست؟ رابطه این عنصر اجتماعی بازتاب یافته در مثنوی های وی با شرایطاجتماعی زمانه او چیست؟ شخصیت پادشاهان در مثنوی های او تا چه اندازه به چهرهتاریخی آنها شباهت دارند و شناخت این شخصیت ها تا چه اندازه می تواند مخاطب را ازشیوه کار عطار آگاه کند؟

Keywords:

عطار , عناصر اجتماعی , پادشاهان