واکاوی کارکرد عقل و عشق در اندیشه های شیخ جام

شیخ الاسلام احمدجام (۴۴۱-۵۳۶) در آثار خود یکی از زیباترین و لطیف ترین برداشت ها را از مقوله عقل و عشق ارائه می دهد. نویسندگان در این جستار کوشیده اند تا با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیل درون متنی و با استناد به شواهدی از آثار شیخ جام به خصوص «انس التائبین» و «روضه المذنبین و جنه المشتاقین» و با تکیه بر مباحث عشق و عقل آرا و اندیشه های شیخ جام را در این خصوص بررسی نمایند. حاصل این پژوهش به گونه ای است که می توان گفت: جوهره اصلی افکار و اندیشه های شیخ جام در خصوص عشق و عقل و محبت، حاکمیت محبت بر عقل است که عشق نامیده می شود و این عشق پدیده ای غیرقابل تصرف است وی نه تنها وجود عقل را نفی نمی کند بلکه عشق هر کس را به فراخور عقل وی می داند. مقاله حاضر امکان دریافت اطلاعاتی را از یک طرف درخصوص نظریه شیخ جام در این مقوله خاص و از طرف دیگر تفاوت دیدگاه های نوین وی را در باب عشق و محبت و عقل با دیگر صوفیان نشان می‎ دهد. نگارندگان در پی اثبات این مدعا هستند که شیخ جام نه به عنوان یک صوفی متشرع و زاهد سخت گیر بلکه صوفی ای است که عشق را برتر از محبت می داند.

Keywords:

احمدجام نامقی , عشق , عقل , معرفت , محبت و خلت.