بررسی و مقایسه پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه با استفاده از روش نحو فضا (نمونه موردی: شهر تهران)

بیان مسئله: فرآیندهای طراحی و ساخت وساز در معماری از گذشته تا به امروز سرعت رشد زیادی داشته و اصول طراحی معماری سنتی ایران که بناهای ماندگاری را به جای گذاشته و به نیازهای کاربران پاسخگو بوده، رو به فراموشی است. یکی از روش های موثر برای شناخت ساختار فضایی بناهای سنتی، پیکره بندی فضایی می باشد. به دلیل اهمیت ویژه کاربری آموزشی در تعلیم و تربیت آینده سازان هر جامعه، پژوهش های زیادی با هدف ارائه اصول طراحی بهینه و مناسب فضاهای آموزشی انجام شده است. استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های سنتی ایران و دستیابی به اصول طراحی آن ها به محققان و طراحان در حوزه طراحی فضاهای آموزشی، بینش و آگاهی می دهد. سوال تحقیق: آیا می توان با استفاده از تکنیک نحو فضا، پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه تهران را استخراج کرد و به ساختار فضایی آن ها پی برد؟ کدام فضای بنای مسجد- مدرسه های قاجار دارای بیشترین و کمترین مقدار شاخص نحوی است؟ کدام بنای مسجد-مدرسه از بیشترین مقدار شاخص های نحو فضا برخوردار است؟اهداف تحقیق: این تحقیق با هدف استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجار شهر تهران و دستیابی به ساختار فضایی فضاهای آموزشی آن زمان انجام شده است.روش تحقیق: روش تحقیق این مقاله از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول مطالعات بصورت کتابخانه ای و با استناد به منابع معتبر در دسترس انجام شده و بخش دوم آن تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس رویکرد نحو فضا با استفاده از نرم افزار یو سی ال دپث مپ برای استخراج پیکره بندی مسجد- مدرسه های دوره قاجاریه شهر تهران می باشد.مهم ­ترین یافته ­ها و نتیجه ­گیری:  با تکنیک نحو فضا و استفاده از نرم افزار دپث مپ، می توان به پیکره بندی و ساختار فضایی بناهای سنتی ایران که در این پژوهش مسجد-مدرسه های قاجار شهر تهران به عنوان نمونه انتخاب شده است، دست یافت. نتایج آنالیزهای نرم افزار این روش که بصورت گراف و عدد ارائه می شود، امکان بررسی مقدار هر شاخص نحوی در بناها را داده و این مقادیر در بناهای مطالعه شده، مورد بررسی قرار گرفته است.

Keywords:

کلمات کلیدی: مسجد- مدرسه , پیکره بندی , دوره قاجار , نحو فضا , فضاهای آموزشی- مذهبی