تاثیر آموزش مدیریت رفتار به مادران بر علائم اختلال و رفتارهای پرخاشگرانه کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای

اختلال نافرمانی مقابله ای یکی از اختلا ل های رفتاری است که مهمترین ویژگی آن الگوی پایدار رفتار تکراری منفی گرایی، لجبازی، نافرمانی و خصومت در برابر مظاهر قدرت است که باعث اختلال قابل ملاحظه بالینی در کنش وری تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد می شود .والدین این کودکان در برخورد با مشکلات رفتاری فرزندانشان اغلب از رو شهای تنبیهی و سختگیرانه استفاده می کنند که این کار در بلند مدت مشکلات رفتاری کودک را تشدید و والدین را با مشکلات بسیاری در زمینه مدیریت رفتاری فرزندانشان رو به رو می کند.هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش رفتاری مادران دارای کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای بر کاهش علائم اختلال و رفتارهای پرخاشگرانه فرزندان ۹ تا ۱۱ ساله آنها بوده است.روش بررسی روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود .جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مادران کودکان ۹ تا ۱۱ ساله در سال ۱۳۹۲ بود ۳۰ .نفر از مادران کودکان با اختلال نافرمانی مقابل های که در زیرمقیاس رفتارهای مقابل های و رفتارهای پرخاشگرایانه پرسشنامه فهرست رفتاری کودکان، نمر های بیش از نمره برش پرسشنامه کسب کردند به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.آ نها پس از همگن سازی از نظر متغیرهایی همچون میزان تحصیلات دانش آموزان، جنس، شدت علائم اختلال، سن و میزان تحصیلات مادران و پس از اعلام رضایت مادران برای شرکت در مطالعه به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل همتاسازی شدند .معیا رهای ورود برای شرکت کنندگان در پژوهش حاضر به شرح زیر در نظر گرفته شد :پرخاشگری کودکان یکی از ملا ک های ورود به پژوهش حاضر بود .در این پژوهش نمره پرخاشگری همه کودکان مبتلا به این اختلال بیشتر از نمره برش پرسشنامه فهرست رفتاری کودکان بود .یکی دیگر از ملا ک های ورود، سن مادران بود که همگی آ نها بین ۳۳ تا ۳۷ سال داشتند. تک والدی بودن یا دو والدی بودن خانواده نیز در نظر گرفته شد که در این پژوهش همگی خانواده ها دو والدی بودند .تعداد فرزندان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای نیز مدنظر قرار گرفت که همگی خانواده ها یک کودک مبتلا به اختلال نافرمانی مقابل های داشتند .سنکودکان نیز به عنوان ملاک ورودی دیگر در نظر گرفته شد که همگی بین ۹ تا ۱۱ سال داشتند .تحصیلات مادران نیز در این زمینه در نظر گرفته شد که همگی مادران نمونه پژوهشی حاضر تحصیلات دیپلم و بیشترداشتند .ابزارهای پژوهش شامل فهرست رفتاری کودک فرم والدین ۱۹۹۱ و پرسشنامه علائم مرضی کودکان فرم ویژه والدین ۱۹۹۴بود .آموزش رفتاری والدین در قالب ۹جلسه نود دقیقه ای در گروه آزمایش اجرا شد .در پایان دو گروه پرسشنامه های مذکور را بهعنوان پس آزمون تکمیل کردند .برای تجزیه وتحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس استفاده شد.یافته ها نتایج بیانگر تاثیر آموزش مدیریت رفتار بر کاهش نمر ه علائم اختلال نافرمانی مقابل های کودکان گروه آزمایش در مقایسهبا گروه کنترل بود. همچنین آموزش رفتاری والدین موجب کاهش رفتارهای پرخاشگرانه در گروه آزمایش شدنتیجه گیری به طورکلی یافته ها نشان می دهد آموزش رفتاری به مادران، علائم اختلال نافرمانی مقابله ای و رفتا رهای پرخاشگرانهرا درکودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای کاهش می دهد و از بروز رفتارهای نامطلوب در محیط خانوادگی پیشگیری میکند .آموزشو استفاده از اصولی همچون اجتناب از تنبیه، توجه به نتایج منطقی و طبیعی رفتار، تمایز بین انضباط و تنبیه برای مادران که ازاصول اصلی این برنامه آموزشی بوده، توانسته است از مشکلات رفتاری کودکان مبتلا بکاهد و رفتا رهای مطلوب آ نها را افزایش دهد.

Keywords:

اختلال نافرمانی , مقابل های , مدیریت رفتار , پرخاشگری