شناسایی الگوهای همدیدی تراز میانی جو در بهارهای مرطوب منطقه ارسباران

منطقه ارسباران یکی از مناطق مهم اقتصادی، کشاورزی و توریستی شمال غرب ایران می باشد که معمولا بیشترین بارش سالانه را در فصل بهار دریافت می نماید. به منظور شناسایی الگوهای همدیدی تراز میانی جو در بهار های پر بارش این منطقه، داده های میانگین روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال برای مختصات صفر تا ۷۰ درجه طول شرقی و ۱۵ تا ۶۵ درجه شمالی در دوره های مرطوب بهار سالهای (۱۹۷۲،۱۹۷۶،۱۹۷۹،۱۹۸۱،۱۹۸۶،۱۹۹۲) از پایگاه داده های اقلیمیNCEP/NCAR استخراج گردید. برای انتخاب مهمترین مولفه ها با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی(PCA)،از ماتریسی به ابعاد ۳۸۶×۶۱۰(۶۱۰ یاخته × ۳۸۶ روز) با آرایه S بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که با سیزده مولفه حدود ۹۲ درصد از کل تغییرات تراز میانی جو قابل توجیه است. با انجام روش خوشه بندی تفکیکی بر روی این سیزده مولفه و دوره های مرطوب یاد شده، شش الگوی گردشی بدست آمد که در ۵ مورد از الگوهای استخراج شده، وجود یک مرکز پرارتفاع در شرق مدیترانه تا جنوب شرق اروپا از مهم ترین عوامل وقوع دوره های مرطوب بهاره تشخیص داده شد. از عوامل اصلی دیگر می توان به امواج کوتاه تراز میانی جو اشاره نمود که در این موقع از سال معمولا مابین دریای خزر و دریای سیاه فعال بوده و دوره های مرطوب بهاره این منطقه را موجب می شوند. این سامانه ها در ارتباط با مراکز فعال ناوه ای مستقر در آسیای مرکزی و ارسال امواج کوتاه آنها، ناپایداری و وقوع بارش را در فصل بهار برای این منطقه به ارمغان می آورند.

Keywords:

Rainy spring , PCA , ۵۰۰ hpa , Arasbaran , clustring , ارسباران , بهارمرطوب , تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال , تحلیل مولفه های اصلی , خوشه بندی