نگرشی تاریخی بر حدیث «الخراج بالضمان» و کاربرد آن در فقه مدنی

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 143

This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MFU-4-2_013

تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1401

Abstract:

یکی از احکام قضایی پیامبر (صلی الله علیه و آله) که در دوره ای متاخر به عنوان قاعده ای فقهی مطرح گشت، قضاء پیامبر به روایت عایشه با عنوان «الخراج بالضمان» است. گرچه این حدیث نبوی، از طریق اهل بیت (علیهم السلام) گزارش نشده است، اما مضمون پاره ای از احادیث منقول از ائمه (علیهم السلام) در ابواب بیع شرط و رهن با آن هماهنگ است و فقهای امامیه در برخی از فروع فقهی در ابواب معاملات به آن استناد کرده اند. عدم توجه به زمینه تاریخی صدور حدیث و کاربردهای آن از فقه دوره متقدم سبب شده که برخی از فقهای معاصر، تحلیل جدید از این حدیث ارائه کرده و آن را مباحث حکومتی پیوند دهند. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی به بررسی این حدیث و کاربردهای آن در فقه مدنی از منظر فقهای امامیه از زمان شیخ طوسی تا شیخ انصاری می پردازد. نتیجه این بررسی تاریخی، عدم پذیرش این تحلیل جدید است.

Authors

علی تولائی

دانشیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

لیلا مهرابی راد

مربی گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور، کرمان، ایران.

سید محمد مهدی صابر

دکترا گروه فقه و مبانی اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن ابی شیبه، عبدالله(۱۴۰۹)، مصنف ابن ابی شیبه فی الاحادیث ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد(بی تا)، النهایه فی غریب الحدیث ...
  • ابن ادریس حلی ، محمد(۱۴۱۰)، السرائر الحادی لتحریر الفتاوی، قم: ...
  • ابن حجر عسقلانی ، احمد(۱۴۰۳)، بلوغ المرام من ادله الاحکام، ...
  • ابن حزم، علی(بی تا)، المحلی، تحقیق لجنه احیائ التراث العربی، ...
  • ابن حمزه، محمد (۱۴۰۸)، الوسیله الی نیل الفضیله، قم: مکتبه ...
  • ابن زهره، حمزه(بی تا)، « کتاب الغنیه »، ضمن الجوامع ...
  • ابن عربی، محمد(بی تا) عارضه الاحوذی بشرح صحیح الترمذی، ؟؟(کشور ...
  • (۱۹۹۲)، القبس فی شرح موطا مالک بن انس، به کوشش ...
  • ابن فهد حلی، احد(۱۴۱۱)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ...
  • ابن قتیبه، عبدالله(بی تا)، تاویل مختلف الحدیث، تحقیق شیخ اسماعیل ...
  • ابن قدامه، عبدالله (بی تا)، المغنی، بیروت: دار الکتاب العربی ...
  • احمد بن حنبل (بی تا)، مسند احمد، بیروت: دارصادر ...
  • انصاری، مرتضی بن محمد امین(۱۴۱۵)، کتاب المکاسب (للشیخ الانصاری، ط ...
  • القزوینی(ابن ماجه)، محمد بن یزید(بی تا)، سنن ابن ماجه، تحقیق ...
  • بجنوردی(۱۴۰۱)، سید محمد بن حسن موسوی، قواعد فقهیه، تهران: موسسه ...
  • بیهقی، احمد بن الحسین(بی تا)، السنن الکبری، بیروت: دار الفکر ...
  • ترمذی، محمد بن عیسی(۱۴۰۳)، سنن الترمذی، تحقیق عبدالرحمن محمد عثمان، ...
  • حر عاملی، محمد(۱۴۱۲)، تفصیل رسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشیعه، ...
  • حلبی، ابو الصلاح، تقی الدین بن نجم الدین(۱۴۰۳)، الکافی فی ...
  • خوئی، ابوالقاسم(بی تا)، مصباح الفقاهه فی المعاملات، تقریرات به قلم ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(۱۴۱۲)، مفردات الفاظ القرآن، لبنان – ...
  • رامهرمزی، حسن(۱۴۰۴)، المحدث الفاصل بین الراوی و الواعی، تحقیق محمد ...
  • سجستانی(ابی داود)، سلیمان(۱۴۱۰)، سنن ابی داود، تحقیق سعید محمد اللحام، ...
  • سرخسی، شمس الدین(۱۴۰۶)، المبسوط، بیروت: دار المعرفه ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز(۱۴۰۴)، المراسم العلویه و الاحکام ...
  • شافعی، محمد بن ادریس (بی تا)، الرساله، تحقیق احمد محمد ...
  • شهید اول، محمد بن مکی (۱۴۱۷)، الدروس الشرعیه فی فقه ...
  • صنعانی، عبدالرزاق(بی تا)، مصنف عبدالرزاق، تحقیق حبیب الرحمان الاعظمی، بی ...
  • طحاوی، احمد(۱۴۱۶)، شرح معانی الآثار، به کوشش محمد زهری نجار، ...
  • طوسی، محمد(۱۴۰۷)، الخلاف، به کوشش علی خراسانی و دیگران، قم: ...
  • (۱۳۸۷)، المبسوط فی فقه الامامیه، به کوشش محمد تقی کشفی، ...
  • علامه حلی، حسن(۱۴۲۰)، تذکره الفقهاء، قم: تحقیق موسسه آل البیت ...
  • (۱۴۱۶)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: تحقیق مرکز الابحاث ...
  • عاملی، یاسین عیسی(۱۴۱۳)، الاصطلاحات الفقهیه فی الرسائل العملیه، بیروت: دار ...
  • قاضی ابن براج، عبد العزیز(۱۴۰۶)، المهذب (لابن البراج)، قم: دفتر ...
  • قرافی، احمد(بی تا)، انوار البروق فی انواد الفروق ؟ ،بیروت: ...
  • کاشف الغطاء ، محمد حسین(۱۳۵۹)، تحریر المجله، نجف: المکتبه المرتضویه، ...
  • محقق حلی، نجم الدین، جعفر بن حسن(۱۴۱۸)، المختصر النافع فی ...
  • مجله الاحکام العدلیه(قانون نامه رسمی دولت عثمانی)، کراچی: کتابخانه آرام ...
  • مغربی، قاضی نعمان(بی تا) ، دعائم الاسلام و ذکر الحلال ...
  • مروزی، محمد(۱۴۰۶)، اختلاف العلماء، به کوشش صبحی سامرایی، بیروت: بی ...
  • مزنی، اسماعیل بن یحیی(بی تا)، مختصر المزنی، بیروت: دارالمعرفه ...
  • مزی، یوسف(۱۴۱۳)، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، به کوشش بشار ...
  • موسوی خمینی، روح الله(۱۳۸۵)، الرسائل، ؟؟محل چاپ:موسسه اسماعیلیان ...
  • موسوی خمینی(۱۴۲۱)، سید روح الله، کتاب البیع (للامام الخمینی)، تهران: ...
  • نجفی(صاحب جواهر)، محمد حسن(۱۴۰۴)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نسائی، احمد بن شعیب(۱۳۴۸)، سنن، بیروت: دار الفکر، اول ...
  • نووی، محی الدین(بی تا)، المجموع فی شرح المهذب، بی جا: ...
  • نمایش کامل مراجع