مخاطرات محیطی و دانش ژئومورفولوژی

حوادثی که به طور ناگهانی روی می دهند و موجب وارد آمدن خسارت به انسان و محیط می شوند، به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند. این مخاطرات به دلیل ماهیت غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت مالی و جانی بسیاری بر جایی می گذارند. مخاطرات در جوامع شهری و روستایی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با محیط طبیعی و توان محدود در مقابله با اینگونه تهدیدات، دارای شدت و قدرت آسیب رسانی بیشتری می باشند. کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، شرایط زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی و همچنین پیشینه تاریخی آن از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در زمره کشورهای بلاخیز جهان است. علی رغم پیشرفت هایی که دانش ژئومورفولوژی در دهه های اخیر در ایران داشته است، توجه چندانی به تبیین رابطه این رشته از جغرافیا با بلایای طبیعی نشده است. این مقاله سعی دارد با بررسی ابعاد ژئومورفولوژیکی برخی از بلایای طبیعی به وقوع پیوسته در چند سال اخیر در کشورمان ضمن تبیین جایگاه تحقیقات ژئومورفولوژیکی، نقش ژئومورفولوژیست ها را در استراتژی های مدیریت خطر و بحرآن های ناشی از حوادث طبیعی در کشورمان روشن سازد. بلایای طبیعی از دو جنبه بر مسایل ژئومورفیکی دلالت دارند: مخاطرات طبیعی آثار ژئومورفیکی خاصی را در سطح زمین ایجاد می کنند و دیگر این که عوامل فعال ژئومورفولوژیکی خود منشا شکل گیری برخی از بلایای طبیعی می باشند. ژئومورفولوژی دانشی توانمند است که باید نقش برجسته آن در تعامل بین رشته ای برای ارائه راهبردهای مناسب برای مقابله با بلایای طبیعی ایفا کند.

Keywords:

مخاطرات طبیعی , ژئومورفولوژی , مدیریت خطر , جغرافیا