نقش مشترکات کلامی مکتب امامیه و ماتریدیه در تحکیم وحدت جامعه افغانستان

دو مکتب کلامی امامیه و ماتریدیه، به لحاظ روش و آموزه های اعتقادی، دارای مشترکات کلامی بسیار بوده که در تحکیم اندیشه وحدت در جامعه فغانستان نقش به سزایی دارد. این جستار به شیوه مقایسه ای و تحلیلی، توصیفی و با استفاده از منابع کلامی آنان، گزاره توحید و براهین اثبات وجود ذات باری را مورد بحث قرار داده است. متکلمان امامیه و ماتریدیه، با بیان مصادر شناخت انسان، امکان معرفت الهی را مسلم دانسته و از ضرورت شناخت ذات باری سخن گفته اند. هردو مکتب کلامی، اثبات وجود واجب و صفات او را بر پایه ای دلائل عقلی مانند لزوم شکر منعم، دفع ضرر محتمل، استوار دانسته و با اقامه براهین حدوث، نظم و امکان و وجوب، به اثبات وجود خداوند پرداخته اند. متفکران دو مذهب کلامی، به آموزه توحید توجه نموده و آن را به معنای بساطت ذات و نفی شریک تفسیر کرده و با تمرکز روی اندیشه و نظر، توحید را به ذاتی، صفاتی و افعالی تقسیم نموده و با تمسک به دلائل عقلی و نقلی، ذات الهی را از ترکب و داشتن اجزاء و نظیر مبراء دانسته اند. رویکرد ماتریدیان در مورد رابطه ذات با صفات، نزدیک به اندیشه امامیه بوده و با ارائه تحلیل درست از جمله «لاهو و لاغیره» می توان آن را مشابه اندیشه عینیت ذات با صفات دانست و چنان که متکلمان ماتریدی، در باب توحید افعالی و اختیار انسان نیز، با امامیه، دیدگاه واحدی دارند.

Keywords:

مکتب امامیه , ماتریدیه , مشترکات کلامی , وحدت , افغانستان