بررسی تجمع زیستی جیوه و ارتباط آن با سلنیوم در بافت عضله و کبد کوسه چاک لب (Rhizoprionodon acutus)

غلظت جیوه و سلنیوم در بافت های عضله و کبد کوسه چاک لب ( Rhizoprionodon acutus) به عنوان یکی از کوسه ماهیان غالب خلیج فارس در سواحل بندرعباس ارزیابی شد تا ضمن مطالعه غلظت جیوه تجمع یافته در این کوسه ماهی، ریسک بهداشتی جیوه در تقابل با فلز ضروری سلنیوم نیز بررسی شود. غلظت جیوه با دستگاه پیشرفته (LECO, AMA ۲۵۴) Mercury Analyzer و غلظت سلنیوم با دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی (GF-AAS, Perkin Elmer ۳۰۳۰) تعیین شد. میانگین (SD±) غلظت جیوه و سلنیوم در بافت عضله (به ترتیب۰۲/۰±۰۷/۰ و۰۲/۰±۰۹/۰ میکروگرم بر گرم وزن تر) و در بافت کبد (به ترتیب ۱۶/۰±۵۳/۰ و ۰۵/۰±۳۱/۰میکروگرم بر گرم وزن تر) به دست آمد. غلظت جیوه و سلنیوم در بافت های عضله و کبد با متغیرهای زیستی طول و وزن، همبستگی مثبت و معنی داری از خود نشان داد (۰۵/۰ >p). میانگین غلظت جیوه و سلنیوم در بافت کبد به صورت معنی داری بیشتر از بافت عضله بود (۰۵/۰ >p). در این مطالعه غلظت جیوه در ۴۵% از نمونه های بافت کبد بالاتر از حد استانداردهای FAO و WHOبودند. از طرفی تجمع سلنیوم در عضله و کبد کوسه چاک لب همبستگی مثبت و معنی داری با غلظت جیوه نشان داد(۰۱/۰ >p) به گونه ای که نسبت مولی سلنیوم به جیوه (Se:Hg) در هر دو بافت بالاتر از یک بود. این نتیجه نشان دهنده کاهش اثر سمی جیوه از طریق تشکیل کمپلکس Se-Hg است. همچنین در این تحقیق، میانگین شاخص ارزش بهداشتی سلنیوم (Se-HBV) در نمونه های بافت عضله مثبت بود، بنابراین میزان سلنیوم برای رفع مسمومیت ناشی از حضور جیوه کفایت می کند. در حالی که این شاخص در ۲۷% از نمونه های بافت کبد منفی به دست آمد.

Keywords:

Mercury , Milk shark , Persian Gulf , Selenium