امتحان و ابتلا در بستر حوادث تکوینی و تشریعی از منظر قرآن و سنت

قوانین لایتغیر و ثابت در عالم خلقت که همه انسان­ها را در رسیدن به رشد و تعالی هدایت می­کنند، در آیات قرآن به امتحان و گاهی به ابتلا معروفند، با سنت امتحان و ابتلا استعدادهای بالقوه و ذاتی انسان فرصت بروز و فعلیت می­یابند و قاعده لطف و هدایت برای انسان معنا می­گردد. اهمیت و ضرورت سنت امتحان تا آن­جا است که از غفلت به بیداری و از جاهلیت به علم و از عصیان به عبودیت سوق می­دهد. هدف از این سنت در قاموس تکوین الهی، یادآوری نظام احسن است که عمل احسن می­طلبد و در ازای آن، رحمت خالق متعال که هدف خلقت است را به انسان ارزانی می­دارد. از داده­های حیات دنیوی و نظام باطنی وجود آنچه حاصل می­شود، امتحان خداوند برای توجه دادن انسان به نعمات خداوندی و استفاده از استعدادهای بالقوه برای ارزشمند و قیمتی­کردن وجود و زندگی خویش است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای، به بازیابی و اکتشاف آیات و روایات متقن در بیان گونه­های امتحان و ابتلا در بستر حوادث تکوینی و تشریعی پرداخته است و برای این منظور، از مجموعه تفاسیر قرآن و سنت نبوی و معصومان علیهم­السلام استمداد طلبیده است. نتایج حاکی از آن است که امتحان­های الهی، نقش مهمی در ایجاد انگیزه و پیشرفت، ترفیع درجه، تطهیر گناهان و آگاهی و بیداری برای توبه و بازگشت به خداوند دارد.

Keywords:

گونه های امتحان و ابتلا , حوادث تکوینی , حوادث تشریعی , قرآن , سنت