واکاوی عناصر فرهنگ و ادبیات عامه در رمان «سیدات القمر» اثر جوخه الحارثی

پژوهش در فرهنگ و ادبیات عامه، دریچه ای تازه به دنیای مطالعات میان رشته ای مثل مردم شناسی و ادب پژوهی می گشاید تا ضمن آشنایی با آیین ها و سنت های کهن، از این میراث ارزشمند در راستای بهبود زندگی، تقویت عواطف و حس جمعی بشر بهره گیریم. ادبیات عامه چون آیینه ای است که از رهگذر ضرب المثل ها، قصه ها، اساطیر، ترانه ها و آداب آن می توان ویژگی های یک ملت و پیشینه آن را شناخت. رمان سیدات القمر اثر نویسنده عمانی، جوخه الحارثی(۱۹۷۸م)، با نمایاندن عناصر فرهنگ عمانی، برگردان تاریخی سه نسل از خانواده های عمانی را نشان می دهد. این رمان با ترجمه انگلیسی مریلین بوث آمریکایی(۱۹۵۵م) ضمن دریافت جایزه من بوکر بین المللی (۲۰۱۹م)، نشانگر دنیایی در حال گذر از سنت به مدرنیته است که در آن شخصیت ها دچار دوگانگی و آسیب های فرهنگی و اجتماعی شده اند. در سیدات القمر، یک خانواده مرفه عمانی هستند که از اعضای آن انتظار می رود، روش های سنتی را با اندکی پذیرش اصلاح رفتار اجتماعی، حفظ کنند؛ اما این خانواده در تلاش است، تاثیرات تغییرات اجتماعی را کنترل کند. پژوهش حاضر کوشیده است تا با روشی توصیفی- تحلیلی، علاوه بر معرفی عناصر فرهنگ عامه عمانی، به بررسی کارکردهای آن و اهداف نویسنده بپردازد. از این منظر با نشان دادن غنای فرهنگی و اصالت سنت های عمانی، قرابت آن را با دنیای عرب، هند و ایران نشان دهد. یافته ها نشان می-دهد الحارثی با کاربست عناصر فرهنگ و ادبیات عامه، مفاهیمی همچون استعمارستیزی، بیان مسائل دنیای زنان با نگرش های فمینیستی، بحران هویت، نظام ارباب برده ای، مهاجرت، گرایش به مدرنیته، سنت های اصیل عمانی و سرمایه های فرهنگی جامعه خود را نشان می دهد

Keywords:

رمان معاصر عربی , عمان , سیدات القمر , جوخه الحارثی , فرهنگ و ادبیات عامه