موانع پیاده سازی سیاست های فرهنگی در ایران (با تاکید بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش)

پیاده سازی یکی از مهم ترین مراحل سیاستگزاری و برنامه ریزی فرهنگی به شمار می رود و بنا به تجربه جهانی، موانع اجرایی می­توانند باعث شکست در برنامه­ها و سیاست­های بالادستی شوند. این پژوهش به بررسی موانع اجرای سیاست­های فرهنگی در ایران با رویکرد بازیگرمحور می­پردازد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که مهم­ترین موانع اجرایی سیاست­های فرهنگی کدام­اند. به این منظور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به­عنوان یک سند سیاستی رسمی و بالادستی مهم در حوزه فرهنگی انتخاب شد که بیش از نه سال از اجرای آن می­گذرد و مطابق برآوردها، اجرای آن با تاخیر مواجه شده است. نظریه­های این پژوهش شامل نظریه تکثرگرایی با رویکرد بازیگرمحور است؛ روش تحقیق ترکیبی یا آمیخته است و داده­های آن عمدتا با بررسی اسنادی و مصاحبه عمیق با ۴۰ نفر از خبرگان مسائل آموزشی و تربیتی کشور به دست آمده است. در گام اول، ۶۵ بازیگر مهم و موثر و مرتبط با اجرای سند تحول شناسایی شدند، سپس تعداد آن­ها به ۱۴ بازیگر کلیدی تقلیل یافت. در مرحله بعد با تحلیل مواضع، راهبردها و اقدامات بازیگران کلیدی، جهت­گیری هرکدام نسبت به اجرای سند مورد بررسی قرار گرفت. یافته­ها نشان می­دهد اکثر بازیگران اهتمام جدی نسبت به اجرای سند تحول بنیادین ندارند و لذا نمی­توان امیدی به اجرای سند در افق پیش رو داشت. درنهایت، پیشنهادهایی به­منظور اتخاذ رویکردهای تعاملی و مشارکتی برای جلب مشارکت تمامی بازیگران مرتبط با اجرای سند از سوی نهاد اصلی و مرجع (دبیرخانه شورای­ عالی انقلاب فرهنگی و وزارت آموزش و پرورش) ارائه شده است.

Keywords:

سیاست فرهنگی , پیاده سازی , سند تحول بنیادین آموزش و پرورش , رویکرد بازیگرمحور