مدل سازی زمانی تراز آب زیرزمینی با استفاده از روش های پایه تحلیل سری های زمانی (مطالعه موردی: دشت اردبیل)

در بیشتر مناطق، منابع آب زیرزمینی سهم عمده­ای در تامین نیازهای آبی در بخش­های کشاورزی، شرب و صنعت ایفا می­نمایند. محدوده مطالعاتی اردبیل دارای وسعت ۷/۴۸۰۴ کیلومترمربع بوده و وسعت دشت اردبیل در این محدوده ۸۲۰ کیلومترمربع می باشد. این آبخوان از طریق نفوذ مستقیم ریزش های سطحی، آب برگشتی از مصارف کشاورزی، شرب و صنعت و همچنین ورودی های زیرزمینی تغذیه و از طریق برداشت آب زیرزمینی برای مصارف مختلف و نیز خروجی زیرزمینی تخلیه می گردد. در این پژوهش، ابتدا روش­های پایه تحلیل سری­های زمانی شامل مدل­های خودبرگشتی(AR)، میانگین متحرک (MA) و ترکیبی از خودبرگشتی و میانگین متحرک (ARMA) بر روی داده­ها اجرا شده و با استفاده از آزمون­های ضریب آکائیک و توابع خودهمبستگی بهترین مدل انتخاب شد. سپس با توجه به همین آزمون­ها و ضرایب، ملاحظه گردید که مدل AR(۲) نتایج بهتری نسبت به سایر مدل­ها دارد. در نهایت با استفاده از همین مدل، برای دوره زمانی سی ساله یک پیش­بینی انجام شد. نتایج حاصل از مقادیر پیش بینی شده به وسیله سری­زمانی، نشان می دهد که در صورت ثابت ماندن الگوی مصرف و هم چنین عدم تغییرات در روند تغذیه سفره در طی سی سال آینده با کاهش حدود ۱۱ متری نسبت به وضعیت فعلی سطح سفره مواجه خواهیم شد. با توجه به محدودیت منابع و افت سطح ایستابی و نیز حساسیت ویژه این منطقه در تامین آب شرب در سال های آینده، تصمیم گیری برای مدیریت آب زیرزمینی در این محدوده الزامی است.

Keywords:

آب های زیرزمینی , اردبیل , پیش بینی , سری زمانی , سطح ایستابی