یک مدل پویایی شناسی سیستم ها برای تنظیم سیاست های برون رفت از بحران اقتصادی نظام تامین اجتماعی با توجه به تغییر ساختار جمعیتی در ایران

در این تحقیق به مسئله بحران مالی صندوق های بازنشستگی در ایران به معنای کسری منابع نسبت به مصارف آن ها با توجه به سالمند شدن جمعیت پرداخته شده است. سازمان تامین اجتماعی ایران به عنوان بزرگ ترین سازمان بیمه ای و بازنشستگی کشور، به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. به جهت ارائه تصویری جامع از مسئله و با توجه به پویایی عوامل اثرگذار بر منابع و مصارف صندوق تامین اجتماعی در طول زمان و غیرخطی و پیچیده بودن روابط میان آن ها، روش پویایی شناسی سیستم ها به کار گرفته شده است. با استفاده از این روش به مدل سازی کمی با استفاده از داده های واقعی پرداخته شده است. مدل ساختار سنی جمعیت کشور با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی ایجادشده و با توجه به عوامل مرتبط با اشتغال، جمعیت گروه های مختلف مرتبط با بیمه مدل سازی شده است. سپس با توجه به شاخص ها و پارامترهای اقتصادی و مالی مربوط، وضعیت منابع و مصارف صندوق سازمان تامین اجتماعی شبیه سازی شده است. مدل ایجادشده تورم زدایی شده و تمام ارزش های ریالی موجود برحسب قیمت ثابت سال ۱۳۹۵ می باشد. اعتبارسنجی مدل به وجود آمده با استفاده از داده های تاریخی واقعی انجام شده است که نشان دهنده صحیح و معتبر بودن آن است. شبیه سازی وضعیت شکاف درآمد و هزینه صندوق تا سال ۱۴۵۰ نشان می دهد که روز به روز بر کسری منابع نسبت به مصارف افزوده خواهد شد. بسته سیاستی پیشنهادی جهت برون رفت از بحران اقتصادی صندوق تامین اجتماعی عبارت است از: افزایش سن بازنشستگی به میزان ۶ سال، افزایش درصد حق بیمه به میزان ۴%، دریافت نیمی از تعهدات غیرنقدی سالانه در همان سال، افزایش نرخ باروری کل به ۷۵/۲ طی بازه ۵ ساله، افزایش ۵۰ درصدی نسبت استخدام طی بازه زمانی ۱۰ ساله. شروع عملی شدن این تصمیمات سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده است. درصورتی که این بسته سیاستی اجرا گردد، صندوق سازمان تامین اجتماعی تا سال ۱۴۵۰ پایداری مالی خواهد داشت و با کسری نقدینگی مواجه نخواهد شد.

Keywords:

ساختار جمعیت , صندوق سازمان تامین اجتماعی , کسری منابع نسبت به مصارف , پویایی شناسی سیستم ها.