مطالعه ای بر مکان های سوم شهری به عنوان صحنه خلق پاتوق های اجتماعی و تفریحی

شهرهای امروزی به عنوان فضاهایی که جزیی از زندگی روزانه محسوب شده و فعالیت های وابسته به آنرا درخود جای می دهند، باید بستری برای تامین نیازهای روحی و ذهنی شهروندان باشند تا بتوانند با کاربران خود ارتباطی موثر برقرار کنند. توجه به تعاملات اجتماعی، ایجاد خاطره جمعی و فضا یی معاشرپذیر و پویا برای بودن با دیگران، داد و ستد، دیدار و گذران اوقات فراغت از اهمیتی ویژه برخوردار است. مکان سوم نه خانه است نه محل کار، مکانی است میان این دو، برای ملاقات با دوستان، استراحت و جایی برای خوردن و نوشیدن بدون فشار واسترس. الدنبرگ مکان سوم را این گونه تعریف می کند: مکانهای سوم مکان هایی هستند که مردم می توانند در آنجا در کنار یکدیگر جمع شده و با هم ارتباط برقرار کنند. درمقابل مکان اول )خانه( و مکان دوم )محل کار(، به مردم اجازه می دهد که در کنار یکدیگر بوده و از گفتگو کردن و در کنار هم بودن لذت ببرند. گوشه ی خیابان ها، کافی نتها ، قهوه خانه ها ودیگر مکان های سوم به عنوان قالب اجتماعات سرزنده و اساس حضور پررنگ مردم هستند. مکانهای سوم، مکان های عمومی و جذابی هستند که زندگ ی غیر رسمی شهروندان در آنها شکل می گیرد و از این رو به پویایی فضای شهری که بستر حضور این مکان ها هستند، کمک می کنند. با توجه به ویژگی مکانهای سوم و نیاز های گروه سنی جوان که برقراری روابط اجتماعی با گروه همسالان و پر کردن اوقات فراغت است، در این پژوهش از میان انواع مکانهای سوم، کافه ها که نماینده مبادله اجتماعیو مطابق با نظر الدنبرگ بارزترین نمونه مکان سوم هستند، مورد بررسی قرار گرفتند. پژوهش حاضر در حیطه پژوهش های کیفی قرار دارد که با استفاده از روش تحلیل موضوعی به بررسی کافه ها و کافی شاپ های دو خیابان انقالب و ولیعصر شهر تهران می پردازد. هدف این پژوهش تطابق دادن مکان های مذکور با ویژگی های مکان سوم و جاذب جوانان و تاثیر آنها بر تولید فضا بر اساس تفاوت کارکردی کافهو کافی شاپ و نقش متفاوتشان در شکل دهی به زندگ ی روزمره است. نتایج حاصل نشانگر آن هستند که اگر چه این مکانها کار کرد اولیه یکسانی دارند، اما فرم و کارکردها ی ثانویه آنها تحت تاثیر ویژگی های بستر قرار گیریشان به گونه ای متفاوت شکل م ی گیرد. همین امر سبب باز تولید تما یز ماهیت کافه ها و کافی شاپ ها به عنوان مکانهای سوم و بازخورد آنها بر بستر قرار گیریشان می گردد .

Keywords:

فضای شهری , مکان سوم , کافه و کافی شاپ , جوان , خیابان انقلاب و ولیعصر.