تحلیل شناختی فعلی چندمعنا در شعر شیون فومنی

امروزه، پژوهش های بسیاری در زمینه چندمعنایی واژگانی صورت گرفته است. پژوهش حاضر نیز با رویکرد شناختی به بررسی چندمعنایی فعل «دینمه» (می بینم) در شعر «اچی مچی خواب» از شیون فومنی می پردازد که می تواند آغازگر بررسی هایی از این دست باشد که می توان گویش ها و لهجه ها را نه تنها از بعد آواشناختی و نحوی که از بعد معناشناختی نیز مورد بررسی قرار دهیم. جامعه آماری پژوهش حاضر فعل پرکاربرد «دینمه» از حوزه دیداری، در شعر شیون فومنی است؛ زیرا در این شعر به خوبی انواع این فعل و تنوع معنایی آن آمده است . مساله قابل طرح در این پژوهش آن است که چگونه برجسته­سازی در مولفه های معنایی فعل می تواند چندمعنایی را به وجود آورد. در فعل «دید» سه مولفه معنایی وجود دارد: شخص، موضوع ودرک مشاهده. در ساخت سرنمونی هر سه عنصر به یک اندازه در ساختار معنایی فعل دخیل­اند، اما هرچه از معنای سرنمونی فاصله می گیریم، عناصر پیش­فعلی این فعل دچار تغییر شده و در یک یا دو عنصر برجسته­سازی انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی­­ تحلیلی است. بررسی انجام­شده نشانگر آن است که این فعل علاوه بر مفهوم دیدن، بیانگر مفاهیم: تصورکردن، خواب­دیدن، خیال­کردن، فرض­کردن، از خاطر گذشتن، دعا و نفرین شنیدن، خوردن، بوییدن، فهمیدن، درک­کردن، متوجه­شدن، دقت­کردن، قسمت­شدن، نصیب­شدن، شاهدبودن، رو به روشدن، مواجه­شدن، تجربه­کردن و مجسم­کردن است.

Keywords:

زبان شناسی شناختی , چندمعنایی , برجسته سازی معنایی , شیون فومنی