ارزیابی ظرفیت برد منابع آب حوضه های آبریز با استفاده از رویکرد ترکیبی شبیه سازی و ارزیابی مبتنی بر شاخص؛ مطالعه موردی: حوضه آبریز زرینه رود
Publish place: Journal of Iran-Water Resources Research، Vol: 17، Issue: 2
Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 184
This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IWRR-17-2_011
تاریخ نمایه سازی: 29 بهمن 1401
Abstract:
در سالهای اخیر به دلیل تخریب شدید محیطزیست در سراسر جهان، بررسی تاثیر فعالیت های انسانی بر محیطزیست و همچنین توسعه هماهنگ سیستمهای اجتماعی- اقتصادی با یک محیطزیست پایدار، کانون توجهات قرار گرفته است. روشهای مختلفی، جهت ارزیابی تاثیرات این فعالیتها بر محیطزیست و شبیهسازی سیستم جفت شده انسانی- طبیعی توسعه داده شده است. یکی از این روشها، "ظرفیت برد منابع آب۱" است که با توسعه مفهوم "ظرفیت برد۲" در علم مدیریت منابع آب ایجاد شده است. این پژوهش از این مفهوم جهت ارزیابی مدیریت منابع آب استفاده کرده است؛ و با توسعه روشهای قبلی و با تلفیق روش شبیهسازی، روش ارزیابی مبتنیبر شاخص و عامل تعیین کننده فشار- پشتیبانی چارچوب جدیدی را جهت ارزیابی ظرفیت برد منابع آب ایجاد کرده است. همچنین رویکردی جهت ارزیابی ظرفیت برد اتخاذ شده است که برخی از چالشهای موجود در این زمینه مانند عدم توجه به وضعیت سلامت محیطزیست و امکان تبادلپذیری بین شاخصها را برطرف میکند. رویکرد اتخاذ شده و چارچوب ایجاد شده جهت ارزیابی ظرفیت برد منابع آب در حوضه آبریز زرینهرود و در دوره ۲۰۱۵-۱۹۸۷ به کار برده شد. با توجه به روند تغییرات شاخصهای ارزیابی و ارائه تحلیلهای بهتر، دوره مورد بررسی، به سه دوره، دوره اول (۱۹۹۹- ۱۹۸۷)، دوره دوم (۲۰۰۶-۲۰۰۰) و دوره سوم (۲۰۱۵- ۲۰۰۷) تقسیم شد. ارزیابیها و تحلیلها هم به صورت سالانه و هم به صورت دورهای انجام شد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که بارگذاری بر منابع آب فقط در دوره اول در محدوده ظرفیت برد منابع آب بوده و در دورههای دوم و سوم، منابع آب بیش از حد بارگذاری شده است. براساس استانداردهای ارزیابی، ظرفیت برد منابع آب و وضعیت سلامت محیطزیست در هر دوره نسبت به دوره قبل یک سطح پایینتر آمده و در دوره سوم به پایینترین سطح ممکن رسیده است. بررسی فشار- پشتیبانی منابع آب بیانگر این است که در هر دوره نسبت به دوره قبل فشار وارد بر منابع آب افزایش و توانایی پشتیبانی منابع آب کاهش یافته است. این اوامر بیانگر این است که سیاستهای اعمال شده در حوضه، توسعه سریع اقتصادی را دنبال کردهاند و هیچ توجهی به توانایی پشتیبانی منابع آب نداشتهاند. این سیاستها نه تنها به بهبود وضعیت حوضه کمک نکرده بلکه شرایط آن را به مراتب بدتر کردهاند. بنابراین لازم است که به طور کلی در سیاستهای اعمال شده تجدید نظر شود و هرچه سریعتر سیاستهای لازم در جهت بهبود ظرفیت برد منابع آب اتخاذ شود. از آنجا که نتایج به دست آمده انطباق و همخوانی بسیار خوبی با واقعیتهای منطقه و بیان کارآیی سیاستهای اعمال شده داشتهاند لذا میتواند جهت بررسی سیاستها در سایر موارد مشابه مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه چارچوب ایجاد شده امکان ارزیابی سناریوها و پیشبینی شرایط آینده را فراهم میکند. این چارچوب همچنین میتواند تاثیر سیاستهای مختلف را بر منابع آب، جامعه، اقتصاد و محیطزیست حوضه ارزیابی کند و بستر مطمئنی را برای تحقیقات آینده ایجاد کرده است.
Keywords:
Authors
حمید محمدی سه دران
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
مجید دلاور
دانشیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
محمدرضا شهبازبگیان
استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی و آمایش سرزمین، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :