ارزیابی و بهینه یابی شبکه ایستگاه های باران سنجی بر مبنای روش کریجینگ احتمالاتی (مطالعه موردی: حوضه گرگان رود)

بارندگی از ورودی های اصلی در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب محسوب می شود. شبکه کارآمد ایستگاه های باران سنجی شبکه ای است که علاوه بر دقت اندازه گیری مناسب از تراکم مطلوبی نیز برخوردار باشد، به طوری که بتوان در نقاط فاقد ایستگاه در یک حوضه آبریز برآورد مناسبی از بارندگی بدست آورد. در این مطالعه روشی مبتنی بر مدل زمین آماری کریجینگ و تابع توزیع احتمال نرمال برای ارزیابی عملکرد شبکه ایستگاه های باران سنجی در حوضه گرگان رود به مساحت ۱۱۴ هزار کیلومتر مربع استفاده شده است که مفهوم آن بر اساس معیار درصدی از مساحت منطقه با دقت پذیرش (Ap) می باشد. ابتدا با تحلیل تغییرات مکانی بارندگی سالانه در حوضه توسط نیم تغییرنما بدون بعد، ساختار مکانی بارندگی حوضه استخراج گردید و سپس توسط الگوریتم ارائه شده شبکه ایستگاه های باران سنجی حوضه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از ۳۳ ایستگاه مورد تحلیل، ۲۱ ایستگاه به عنوان ایستگاه های شبکه مبنا شناخته شدند و ۱۲ ایستگاه باقی مانده تاثیر بسیار کمی در برآورد تغییرات مکانی بارندگی حوضه داشتند. در روند بهینه یابی، ایستگاه های غیرمبنا به ۷ ایستگاه جدید در سایر نقاط حوضه کاهش یافتند که موجب افزایش دقت در تخمین بارندگی در حوضه می شوند. همچنین با ساده سازی های انجام شده در روش مذکور و انجام محاسبات در محیط نرم افزار GIS به صورت توسعه یک ابزار، نتایج نشان داد که از روش ارائه شده می توان به صورت موثرتری در ارزیابی شبکه ایستگاه های باران سنجی استفاده نمود.

Keywords:

ایستگاه باران سنجی , احتمال پذیرش , کریجینگ , نیم تغییرنما بدون بعد