تحلیل عوامل ریخت شناسانه ی شبکه ی دسترسی در ارتقای کارکرد نمادین مساجد محلی (منطقه دو و سه شهر قزوین)

تحلیل ریخت شناسی یا ساختار شکل شهر الگوی پخشایش کاربری و نظام دسترسی را تفسیر و فرایند توسعه در سطح خرد یعنی شبکه ی درون محلات شهری را سمت وسو می دهد. تحلیل نظام دسترسی مبتنی بر هم خوانی فرم و کارکرد است. به این معنا که نحوه اثرگذاری شکل شبکه بر ارتقای کارکرد مکان ها مطلوبیت الگوهای ریخت شناسی را مورد ارزیابی قرار می دهد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفیت اثرگذاری عوامل ریخت شناسانه ی نظام دسترسی های شهری بر ارتقای کارکرد نمادین مساجد محلی انجام گرفته است. سوال تحقیق آن است که شیوه پیکربندی شبکه ی دسترسی چه اثرات مثبت یا منفی بر کارکرد نمادین مساجد محلی دارد. کدام عوامل ریخت شناسانه در شبکه ی دسترسی محلی بر کارکرد نمادین ابنیه ی شاخص (مساجد) موثر است. روش تحقیق شامل ترکیبی از راهبرد کیفی به صورت تحلیل و تفسیر اطلاعات کتابخانه ای پیرامون شاخص های رویکرد ریخت شناسی شهری و کیفیات دسترسی و نیز راهبرد کمی/کیفی و نرم افزاری برمبنای مطالعه ی موردی است که به صورت مشاهده و تحلیل با ابزار Space Syntax و نرم افزار تخصصی UCL Depthmap جهت بررسی چیدمان فضایی هشت نمونه بافت شهری منتخب و متمایز به لحاظ شکلی، درون دو منطقه از شهر قزوین (منطقه ۲و۳) انجام گرفته است. نوع داده ها با توجه به مشاهدات میدانی و تحلیل نرم افزاری از دو نوع کمی و کیفی و خروجی تحلیل شامل نقشه های شبیه سازی و مقادیر عددی است. عوامل ریخت شناسانه ی شبکه ی دسترسی موثر بر ارتقای کارکرد نمادین مساجد محلی از طریق بررسی تطبیقی و روش استدلال منطقی ارزیابی و استنتاج شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از بین ۴ گونه شبکه ی دسترسی مورد مطالعه ی هندسه آزاد، شبکه متراکم و انسداد معابر فرعی متعدد منجر به حداقل مقادیر شاخص های نمایانی و درمقابل، هندسه نسبتا منظم و معابر مستقیم و متوالی منشعب از محور اصلی موجب بالاترین حد خوانایی و نفوذپذیری خواهد بود. همچنین جهت گیری و هندسه معابر بافت زمینه و تعداد گذرهای ارتباطی بین میدان و بافت، عامل تعیین کننده در مقادیر شاخص هاست.

Keywords:

ریخت شناسی , شبکه دسترسی , مساجد محلی , قزوین