بررسی و تحلیل نمود زیرطبقات در آثار رسول پرویزی

در جوامع شهری همواره گروههایی زندگی میکنند که از نظر وضعیت معیشتی در پایینترین سطح به سر میبرند که به «زیرطبقات» (Under Class) شهره اند. زیرطبقات در نظام قشربندی اجتماعی طیفی وسیع از افراد را در بر میگیرد که اعمال و کنشهایشان در جامعه تاثیرگذار و از جهاتی بسیار مخرب و منفی است و هزینه هایی فراوان برای جامعه در پی دارد. لومپنها، در کانون این طبقه اجتماعی، حضوری پررنگ در عرصه جامعه و در داستانهای رئالیستی و اجتماعی نویسندگان معاصر کشورمان دارند. لومپنها معمولا افرادی واخورده و به فساد کشیده شده و بدون هویتاند. این افراد که شغل و درآمد ثابتی ندارند با شغلهای کاذب روزگار میگذرانند و در بسیاری از مواقع، با توجه به وضعیت بد اقتصادی و فکری، تن به کارهای ناشایست میدهند. از نویسندگانی که با نگاهی تازه و به دور از کلیشههای رایج به شرح و توصیف زندگی لومپنها پرداخته رسول پرویزی است. پرویزی که از چهرههای مطرح داستان نویسی ایران در دهه چهل شمسی به شمار میرود در دو مجموعه داستان کوتاه خود، شلوارهای وصلهدار و لولی سرمست، تنوعی چشم گیر از لومپنها را به نمایش میگذارد. او در آثار خود، با نگاهی انتقادی، برخی زوایای پنهان و ناگفته زندگی نابسامان این قشر و دلایل ریشهای پدیدآورنده این نوع زندگی را بررسی میکند. البته نگاه پرویزی به این قشر بر خلاف نگاه یک جامعه شناس نگاهی است درونی و غالبا جدی و فقط در پارهای مواقع طنزآمیز. ضمن آنکه پرویزی تقریبا ریشه تمام ناهنجاریهای زندگی مادی و معنوی زیرطبقات را در علل اقتصادی خلاصه میکند. این در حالی است که بسیاری از جامعه شناسان (بهویژه پوزیتیویستها) معتقدند انتساب همه ناهنجاریها به مسئله اقتصاد به تامل بیشتری نیاز دارد. پرویزی با نگاهی بیطرفانه، به رغم برجسته کردن جنبههای منفی رفتاری لومپنها، با تاکید بر نابرابری توزیع درآمد و امکانات اجتماعی، دست کم، گروهی از لومپنها را قربانیان جامعه و افرادی ستمدیده تصویر میکند که زمینه رشد فکری و روحی از آن ها سلب شده است.

Keywords:

رسول پرویزی , زیرطبقات , قشربندی اجتماعی , لومپن