انعکاس اجتماعیات در داستان های کوتاه ابوالقاسم پاینده (با تکیه بر کتاب های دفاع از ملانصرالدین، مرده کشان جوزان، ظلمات عدالت)

ابوالقاسم پاینده از نویسندگانی است که در مکتب داستان نویسی اصفهان مغفول واقع شده است. وی با انعکاس مسائل مهم اجتماعی عصر خود در داستان های کوتاهش از عهده ی رسالت خویش در مقام نویسنده و مصلح اجتماعی به خوبی بر آمده است. در جامعه شناسی ادبیات، اثر ادبی از این دیدگاه که اجتماع و هنرمند با یکدیگر رابطه ای زنده و جدایی ناپذیر دارند مورد بحث و ارزیابی قرار می گیرد. اما در پژوهش هایی که صرفا به اجتماعیات در ادبیات می پردازد، محقق می کوشد با محور قرار دادن اثر ادبی مورد نظر، اندیشه های اصلی و دغدغه های نویسنده یا شاعر را طبقه بندی و بر مبنای این رویکرد نوع نگاه خالق اثر را به جامعه ی معاصر خود تشریح کند. در این مقاله کوشیده ایم با استفاده از رویکرد دوم، یعنی انعکاس اجتماعیات در اثر ادبی، مهم ترین اندیشه های اجتماعی پاینده را تقسیم بندی کنیم. این اجتماعیات عبارت اند از نقد باورهای عامیانه، انتقاد از وضع آموزش، فساد اخلاقی طبقات اثرگذار جامعه، رشوه گیری، رباخواری، وضعیت نامطلوب اداره ها در امور اجرایی، فقر و جایگاه اجتماعی زنان از ???? تا ???? ه. ش. در پایان مقاله نیز به تشریح طنز اجتماعی به مثابه ی یکی از بخش های اساسی داستان های کوتاه پاینده پرداخته ایم که در تاثیرگذاری اجتماعیات منعکس شده در آثار او نقش بسیار مهمی بر عهده دارد.

Keywords:

ابوالقاسم پاینده , اجتماعیات در ادبیات , داستان کوتاه , دردهای اجتماع , طنز اجتماعی