تاثیر طراحی فضا بر تشرف زائر به اماکن مقدس ( با تاکید بر حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها ))

طراحی یا هنر سازماندهی فضا از مهمترین و کارآمدترین عناصر موجود در یک محیط عمومی است که از طریق آن جوهره اصلی فضا برای مخاطب نمایان و احساسات مادی و معنوی را منتقل می گردد. با توجه به اینکه در فرهنگ اسلامی به خصوص شیعی ، اماکن زیارتی جایگاه ویژه ای دارند، تلاش گردیده که مهمترین حرکت زائر، یعنی تشرف، با بهترین کیفیت همراه باشد. به همین خاطر بر کسب آمادگی روحی و جسمی زائر قبل از زیارت تاکید زیادی شده و اذکاری که در روایات مختص به اذن دخول وارد شده، شاهدی بر این گفتار است . افزون اینکه ، اماکن مقدس دارای فضای نورانی می باشند که مخاطب پس از عبور از فضای مادی شهر، برای مواجهه با چنین مکانی ، نیازمند فضای مفصلی بوده تا حد فاصلی باشد برای کسب آمادگی روحی و مهیا شدن جهت امر قدسی زیارت؛ بنابراین طراحی مسیر تشرف یا همان فضای واسط ، اهمیت پیدا کرده و متناسب بودن این طراحی با روح آن فضا در ایجاد حال و هوای معنوی زائر و ارتباط روحی او با زیارت شده تاثیر زیادی دارد. از آنجا که در مسیرهای تشرف به نمونه مورد مطالعه حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) کمتر به این مسئله پرداخته شده، در راستای تحقق این هدف، در این تحقیق تلاش شده با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تمرکز بر فضاهای خارجی به آسیب شناسی مسیرهای تشرف به حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) پرداخته و درجهت رفع آنها، با بکاربستن راهکارهای پیشنهادی که شامل اجرای چند طرح نقاشی ، نقش برجسته ، کاشی شکسته و مجسمه می باشد، به آراستن این مسیرها اقدام کرده و به زائر در زیارتی با معنویت و معرفت بیشتر، یاری رساند.

Keywords:

طراحی فضا , تشرف , زائر , مکان مقدس , حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها)