روندپژوهی سفرهای درون مرزی ایرانیان با تاکید بر زیارت و گردشگری مذهبی

گردشگری امروزه یک فعالیت مهم در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه محسوب می شود و به دلیل تاثیرات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی آن مورد توجه است . به دلیل همین تاثیرات شناخت روندهای گردشگری حایز اهمیت است . از سوی دیگر به دلیل غالب بودن گردشگری درون مرزی در ایران، شناسایی روندهای گردشگری درون مرزی ایران به منظور سیاست گذاری و جهت دهی به سرمایه گذاری ها در مقاصد اهمیت دارد. به طور خاص به نظر می رسد گردشگری مذهبی و زیارت حوزه ای است که با تحولات جاری ، نیاز به بررسی و بازتنظیم سیاست ها دارد. این پژوهش با استفاده از داده های پیمایشی مرکز آمار ایران در بازه زمانی ۱۳۹۰-۱۳۹۸ در پی توصیف تغییرات و روندهای سفرهای درون مرزی ایرانیان و مقصد گزینی آن ها است . بررسی ها نشان داد روند رشد مقاصد سنتی و محبوب ایرانیان کاهش یافته است و مقاصد نوظهور جهشی در تعداد گردشگران با اقامت شبانه را تجربه کرده اند، از جمله استان های خراسان شمالی ، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، قزوین و همدان رشدی بالاتر از میانگین داشته اند. در عوض استان های شمال کشور، خراسان رضوی و اصفهان و فارس و قم رشدی کمتر از میانگین و بعضا منفی داشته اند. از لحاظ اهداف سفر هم یافته ها نشان داد اگرچه شیب رشد سفرهای با هدف گردش و تفریح و دیدار دوستان و بستگان چشمگیر بوده، اما از لحاظ تعداد سفرهای زیارتی روند افزایشی نداشته و تعداد گردشگران با این هدف تقریبا ثابت بوده است . به علاوه مشخص شد حتی از نظر سهم اهداف سفر درون مرزی ایرانیان، به تدریج از سهم زیارت کاسته شده است . این یافته ها نشان میدهد مقاصد سنتی و زیارتی در رقابت جدی با مقاصد نوظهور قرار گرفته اند و برای حفظ جایگاه برتر خود باید چاره اندیشی کنند. این چاره اندیشی ها می تواند در جنبه های بازاریابی ، توسعه جاذبه ها و خدمات سازماندهی شود تا رقابت پذیری این مقاصد سنتی را ارتقا دهد.

Keywords:

گردشگری , روندپژوهی , زیارت , گردشگری مذهبی , الگوی سفر , رقابت پذیری گردشگری