امکان سنجی اعمال دموکراسی بر شیوه مشارکت شهروندان در اندیشه قرارداد اجتماعی با تکیه برآرای توماس هابز، جان لاک و ژان ژاک روسو

اندیشه قرارداد اجتماعی در عصر روشنگری مورد توجه فیلسوفان سیاسی بزرگی چون توماس هابز، جان لاک و ژان ژاک روسو قرار گرفت. آنها ابتدا به منظور ضرورت وجود حکومتی مبتنی بر اراده مردم، نخست جامعهای فاقد قدرت عمومی و حاکمیت قانون به نام وضع طبیعی را ترسیم میکردند؛ تا شهروندان به منظور رهایی از موانع طبیعی، براساس قرارداد اجتماعی جامعه سیاسی خود را به شکل حکومت خود برگزیده تاسیس کنند. گرچه مدل حکومت این سه فیلسوف متفاوت بود؛ به طوری که هابز در پی تاسیس حکومت مطلق و فاقد مسئولیت قدرت حاکم، لاک در پی حکومتی مشروطه مبتنی بر نمایندگی و روسو در پی تاسیس نظام حقوقی مبتنی بر قانون گذاری مستقیم (دموکراسی مستقیم) توسط شهروندان بود. پژوهش حاضر از طریق منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شیوه مشارکت شهروندان در جامعه مبتنی بر قرارداد اجتماعی میپردازد و به این نتیجه میرسد صرف مدل یکسان تاسیس جامعه بر اساس قرارداد اجتماعی، منتهی بر نقش یکسانی در مشارکت شهروندان در اداره امور جامعه سیاسی نمیشود.

Keywords:

قرارداد اجتماعی , وضع طبیعی , دموکراسی , مشارکت شهروندان