خوانشی نو از خطبه جهادیه امام علی(ع) بر اساس نظریه فراکارکرد متنی(رویکرد نقش گرای هلیدی)

بر اساس نظریه هلیدی، یکی از ویژگی های متن، داشتن انسجام است، بنابراین بااهمیت دادن به ساختار آغازگری- پایانی و نشان­داری و بی­نشانی هر بند، شیوه و عملکرد نویسندهدر القای پیام مورد نظر خویش را معین می­کند. بر اساس نظریه مذکور، با بررسی ارتباط دستوری، واژگانی و پیوندی یک متن، تحلیل جامعی از چگونگی انسجام و بههم پیوستگی بندهای مختلف آن بهدست می­آید. این پژوهش، خطبه جهادیه امام علی(ع) را بر اساس فراکارکرد متنی(رویکرد نقش­گرای هلیدی) و به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. نتایج به دست آمده، نشان از آن دارد که اغلب بندهای خطبه مذکور، آغازگر مرکب دارد و مخصوصا بیان آن با چنین آغازی، نقطه مناسبی برای القای پیام بوده است و بر انسجام متن صحه می­گذارد. همچنین سایر گونه­های انسجامی چون ارجاعدرون متنی، جانشینی، حذف، انسجام واژگانی به ویژه عبارات مترادف و نیز انسجام پیوندی از عناصر برجسته این متن است. بررسی این خطبه از نهج البلاغه بر اساس نظریه هلیدی، ارزش و اهمیت آن را هم در زمینه مذهبی و هم زمینهادبی،بیشتر مشخص می­کند.

Keywords:

امام علی(ع) , نهج البلاغه , خطبه جهادیه , مایکیل هلیدی , فراکارکرد متنی , رویکرد نقش-گرا