روانشناسی مثبت نگر و سالمندی

روانشناسی سالمند رشته ای در روانشناسی است که به مطالعه رفتار های سالمندان و ارائه خدمات بالینی به افراد پیر و مسن مربوط می شود. روانشناسان این رشته دانش خود را پیرامون روند طبیعی پیری گسترش و افزایش می دهند و مشکلاتی را که معمولا با افزایش سن ایجاد می شوند را بررسی می کنند. روانشناسان به افراد مسن و خانواده هایشان کمک می کنند تا بر مشکلات روحی غلبه کنند و در طول زندگی به آرامش و شادی دست یابند.سرزندگی به عنوان تجربه درونی سرشار از انرژی معرفی شده که در این تجربه ، افراد در خود احساسشور زندگی و روحیه میکنند. سرزندگی ذهنی عبارت از داشتن احساس مثبت زندگی و بانشاط بودن است . چنین حالتی در دوره سالمندی اهمیت فراوانی دارد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثربخشی روان درمانگری مثبت نگر بر سرزندگی در سالمندان بود. پژوهش حاضر نیمهآزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه سالمندان مراجع مراکز نگهداری روزانه سالمندان شهرستان الیگودرز در سال ۱۳۹۷ بودند که از میان آنها ۳۰ سالمند به صورت هدفمند و بر اساس مالکهای ورود و خروج مطالعه انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه ۱۵ نفر)جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس سرزندگی ذهنی رایان و فردریک بود. گروه آزمایش در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای به صورت گروهی در جلسات روان درمانی مثبت نگر حضور یافتند، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره (آنکوا) در نرم افزار SPSS نسخه ۲۵ تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که روان درمانی مثبت نگر به طور معناداری باعث افزایش سرزندگی در سالمندان شده است . براساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود از روان درمانی مثبت نگر برای افزایش سرزندگی در سالمندان استفاده شود. پیر شدن جمعیت یا افزایش سریع سالمندان یک پدیده جهانی است . کاهش زاد و ولد و افزایش امید به زندگی موجب شده است که جمعیت سالمندان بسیار سریع تر از جمعیت کلی افزایش یابد. افزایش جمعیت سالمند در عصر حاضر چالش های فراوانی را برای جوامع سراسر دنیا ایجاد نموده است . بر اساس تخمین ها طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰، جمعیت بین ۶۵ تا ۷۴ سال ۷۴ درصد افزایش خواهد یافت ، این در حالی است که افزایش جمعیت زیر ۶۵ سال ۲۴ درصد خواهد بود (سیه و وانگ ، ۲۰۰۳؛ به نقل از مومنی ، ۱۳۹۰). بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، بیش از ۶ میلیون (۲/۸ درصد) جمعیت ایران را افراد ۶۰ ساله به بالا تشکیل می دهند (مرکز آمار ایران، ۱۳۹۱ به نقل از راشدی، غریب ، رضایی و یزدانی ، ۱۳۹۲). از دورههای مختلف زندگی ، دوره سالمندی دورهای است که در آن سلامتی و بهزیستی از اهمیتی حیاتی و جدی برخوردار است . سالمندان با گذر از دوران جوانی و میانسالی زندگی خود، با مسائل و مشکلات گوناگونی در حوزهی ارتباطات اجتماعی ، سلامتی و بهزیستی روبه رو می شوند (باولینگ ]۱[، ۲۰۱۱، سیدلکی ، سلت هاوس، آیشی ، و جس وانی ]۲[، ۲۰۱۴). سالمندی احتمالا مهم ترین پدیدهی مردم شناختی اواخر قرن بیستم وشروع قرن بیست ویکم است. سالمندان سریع ترین میزان رشد جمعیت را در بین گرو ههای مختلف سنی دارند و حدود دو سوم از جمعیت سالمنداندنیا در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران زندگی میکنند )کرمی، گلمحمدی، حیدرپهلوانیان، حیدرمقدم و پورالعجل، ۱۳۹۲ .)