تحلیل داستان رستم و سهراب در شاهنامه و پویانمایی

از داستان رستم و سهراب، به دلیل بهره مندی از عناصر دراماتیک جذابیت های داستانی، تاکنون نمایش نامه،اپرا و فیلم نامه هایی بسیار اقتباس شده است. این داستان از برجسته ترین و تامل برانگیزترین داستان-های شاهنامه است که در آن پدر و پسر به حکم سرنوشت، در برابر یک دیگر قرار می گیرند. یکی از این اقتباس ها، پویانمایی »رستم و سهراب« به کارگردانی کیانوش دالوند در سال ۱۳۹۲ است. ازآنجاکه ساخت پویانمایی در کشور ما نوپاست و نیاز به زیرساخت-هایی دارد که به اعتقاد نوسندگانی این جستار مهم ترین آن فیلم نامه است؛ لذا بر آن شدیم تا فیلمنامه این پویانمایی را با معیارهای کتاب چگونه از هر چیزی فیلمنامه اقتباس کنیم؟ اثر ریچارد کریوولن که مهم ترین مرجع نگارش فیلم نامه های اقتباسی است، مقایسه کنیم تا به هدف این پژوهش که کمک به نگارش اصولی و یافتن لغزش های فیلم نامه های اقتباسی از آثار کهن ادبیات این مرزوبوم است، بر اساس نمونه موردی حاضر دست یابیم. از این منظر با مقایسه اصل داستان در شاهنامه و پویانمایی، این نتیجه به دست آمده است که متن شاهنامه منطبق با الگوی ساختاری محتوایی کریوولن است؛ ولی فیلمنامه پویانمایی اقتباسی، کم و کاستی-هایی دارد که عبارت است از: نپرداختن به تبیین نوع اقتباس، در نظر نگرفتن روح داستان، تغییر ناگهانی پایان داستان بدون فراهم آمدن زمینه های آن از پیش، تغییر درون مایه اثر، عدم معرفی آفریننده داستان. ضمن این که با این دگرگونی، اثر را از ژانر اصلی حماسی-تراژدی خود خارج کرده، باعث ایجاد شبهه نوعی تحریف در داستانی چنین محبوب شده است.

Keywords:

شاهنامه , رستم و سهراب , تحلیل , فردوسی , داستان , اساطیر