تبیین و ارائه مدل شناسایی و ارزیابی کسب و کارهای گردشگری آشوبناک در دوره پساکرونا با رویکرد توسعه پایدار

پدیده کرونا در چند سال گذشته، یکی از مهمترین چالش های گردشگری به ویژه در حوزه کسب و کارها بوده و موجب کاهش تقاضای گردشگری و آسیب های جدی به بسیاری از کسب وکارها شده است. با سپری شدن کرونا و ورود به دوره پساکرونا، ارائه راهبردهایی برای بازیابی گردشگری در مقصدها از چالش های مهم به شمار میرود و در این میان تاکید بر تقویت کسبو-کارهای آشوبناک، یکی از راهکارهای موثر است. کسب و کارهای گردشگری آشوبناک، مفهومی است مبتنی بر رویکرد پاردایم های پیچیدگی و آشوب در فعالیتهای گردشگری و به این مسئله اشاره دارد که کسب و کارهای کوچک مقیاس با تلفیق مجموعه ای از مقوله ها و مولفه ها، با به کارگیری عناصر منعطف و برنامه های اقتضایی و غیرقابل پیشبینی و سازگاری سیستمی با محیط، بیشترین دستاوردها و منافع را برای خود و محیط پیرامون فراهم کرده و پایداری خود را تثبیت می کنند. این نوع کسب و کارها همچنین تاثیرات مهمی در افزایش بهره وری بر مبنای توسعه پایدار دارند. لذا ارزیابی کسب و کارها از این منظر، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. شیوه مطلوب برای شناسایی و ارزیابی این نوع کسب و کارها، ارائه یک مدلی است که با تلفیق و ترکیب مجموعه ای از مقوله ها و شاخص های مرتبط با کسب و کارهای گردشگری آشوبناک، به صورت سیستمی، کسب و کارها را شناسایی و اولویت بندی نماید. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، طراحی یک مدل جامع در شناسایی و ارزیابی کسب و کارهای گردشگری آشوبناک دوره پساکرونا در سطح کشور است. برای این منظور، از طریق بررسی و پژوهش کیفی بر روی مجموعه پژوهش های حوزه کسب و کارهای گردشگری و مطالعات میدانی نویسندگان و همچنین نظرخواهی از برخی کارشناسان و تجزیه و تحلیل از طریق تحلیل محتوای کیفی، مدل سلسله مراتبی ارزیابی کسب و کارهای گردشگری آشوبناک ارائه شد. برای آزمون مدل، کسب و کارهای شهر یزد برای نمونه انتخاب شدند. در این مدل تدوین شده، ارزیابی شاخصها، به صورت ساختار سلسله مراتبی شد، صورت گرفته و مجموعه کسب و کارها در سه مرحله تدوین گام به گام ارزیابی شده و در نهایت اولویت بندی می شوند، بنابراین این مدل در ارائه برنامه ریزی های در مقاطع مختلف، کارایی بیشتری نسبت به مدل های پیشین دارد و می تواند راهنمای خوبی برای تقویت کسب و کارها در دوره پساکرونا بوده و از منظر پایداری نیز موثر باشد.

Keywords:

کسب و کارهای گردشگری , رویکرد آشوبناک , دوره پساکرونا , توسعه پایدار