مقایسه تطبیقی شرفنامه و هفت پیکر؛ مطالعه موردی افسانه، اسطوره و داستان های عامیانه

نظامی گنجوی (۶۱۴-  ۵۳۰ ه . ق) از شاعران توانمند سبک آذربایجانی است. شاعران این سبک از داستان­های عامیانه در سروده­های خود بسیار استفاده کرده­اند. نگارنده در پژوهش حاضر به بررسی افسانه­ها در شرفنامه و هفت پیکر نظامی پرداخته و کوشیده است تا با تبیین این جلوه­ها به میزان استفاده­ی نظامی از آن­ها پی ببرد و چگونگی استفاده هنری ادبی شاعر مذکور را از این پدیده­ها مشخص سازد. پس از استخراج و ذکر نمونه داستان­های اسطوری، عاشقانه و عامیانه در شرف­نامه و هفت پیکر، به تحلیل و واکاوی آن­ها پرداخته شد. بارزترین داستان­های اسطوری و عامیانه در دو اثر مذکور عبارتند از اسفندیار، کیخسرو، بهمن، فریدون، مانی، هاروت و زهره، اسکندر و روشنک، اسکندر و دختر چینی چنگ­نواز، اسکندر و نوشابه و ... است. داستان­ها و افسانه­های عامیانه در هفت پیکر به نسبت ابیات، از شرفنامه بیشتر است و علت آن را می توان در افسانه سازی های زیاد و خیال برانگیز و حوادث پیرامون آن دانست، با توجه به اینکه شرفنامه بیشتر رنگ تاریخی دارد. نظامی در هفت پیکر از جلوه­های فرهنگ شفاهی (باورها وداستان ها)ی افسانه ای بیشتر استفاده کرده است. شرفنامه تلاش دارد افسانه ها را در قالب اسطوره های ملی نمایان سازد.

Keywords:

Folk Tales , Nizami Ganjavi , Sharafnameh , Haft Paykar , داستان های عامیانه , نظامی گنجوی , شرفنامه , هفت پیکر