بررسی کارایی مدل های غیرپارامتریک در برآورد تبخیر- تعرق سالانه با به کارگیری آزمون گاما در مناطق نیمه خشک ایران

محدودیت منابع آب و رقابت بخش­های مختلف در استفاده از این منابع، نیاز به بهره­برداری بهینه از منابع آب را مخصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک افزایش داده است. برای این منظور از آمار و اطلاعات در محدوده شش ایستگاه همدیدی مناطق نیمه خشک ایران شامل مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، خرم آباد و ارومیه استفاده شد. متغیرهای ورودی شامل فراسنج­های دمای متوسط (T)، رطوبت نسبی (RH)، ساعت آفتابی (S) و سرعت باد در ارتفاع دو متری (U۲) می­باشند. برای تعیین طول دوره آزمون ابتدا از روش M تست استفاده شد و با توجه به اینکه در انتهای سمت راست نمودارها، هم آماره گاما و هم خطای استاندارد به سمت مجانب شدن می روند، از ۵ سال آخر برای تست مدل­ها استفاده شد. نتایج نشان داد که بر اساس آزمون گاما در حالت ترکیبی بهترین ورودی ها برای ایستگاه­های مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، خرم آباد و ارومیه به ترتیب (S، U۲، RH)، (T، U۲، RH، S)، (T، U۲، RH، S)، (T، U۲، RH)، (T، RH، S)، (RH، S)، دارای کم ترین گاما به ترتیب برابر ۰۰۵/۰، ۰۱/۰-، ۰۰۱/۰، ۰۰۲/۰-، ۰۰۸/۰، ۰۰۹/۰ می باشند. برای مدل­سازی تبخیر- تعرق سالانه از روش­های رگرسیون خطی (LLR)، رگرسیون خطی پویا (DLLR)، شبکه عصبی مصنوعیANNCG   وANNBFGS  استفاده شد. برای ارزیابی مدل­های فوق از معیارهای ارزیابی R، MAE، RMSE، MBE، معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ (R۲/t) استفاده شد. نتایج نشان داد که با بهترین ورودی ها بهترین عملکرد برای ایستگاه های مشهد، کرمانشاه، تبریز و شیراز به دست آمد، به طوری­ که ضریب همبستگی پیرسون در دوره تست برای مدل شبکه عصبی (CG) به ترتیب ۹۱/۰، ۹۸/۰، ۹۶/۰، ۹۷/۰ به دست آمد. نتایج  به طور کلی نشان داد که روش های غیرخطی به خوبی توانایی برآورد تبخیر- تعرق سالانه را در ایستگاه های مورد بررسی دارند.

Keywords:

تبخیر- تعرق , روش فائو- پنمن- مانتیث (FAO-PM) , آزمون گاما , اقلیم نیمه خشک