شاخص های تقسیمات کشوری و تاثیر آن در تحقق برنامه های آمایش سرزمین در ایران

هر دولت به منظور برقراری نظم، امنیت عمومی، تسهیل در اداره امور، تامین رفاه مردم و مدیریت کشور؛ نیازمند تقسیم سرزمین به واحدهایسیاسی- جغرافیایی مشخص میباشد. کارآمدی این تقسیمات زمانی محقق خواهد شد که بتواند بستر مناسبی را برای رشد متوازن همهنواحی فراهم نماید. یکی از مهمترین مقوله های تاثیرگذار در توسعه یافتگی جوامع، همسو بودن تقسیمات سیاسی کشور با تجانس مکانیاجتماعی ساکنان هر منطقه میباشد. سازماندهی سیاسی فضای هر کشور، در قالب تقسیمات کشوری به اجرا در می آید.تقسیمات کشوری ازمهمترین عواملی است که یک نظام سیاسی باید برای تهیه و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی، اجتماعی،فضایی، زیست محیطی و همچنیناداره بهتر سرزمین و بهره برداری بیشتر به آن توجه کند.از جمله این برنامه ها، برنامه آمایش سرزمین است که به منظور رفع نابرابری ها و ایجادتعادل فضایی در بسیاری کشورها تهیه و اجرا میشوند.در این راستا، هدف از این پژوهش بررسی شاخص های تقسیمات کشوری و تاثیر آن درتحقق برنامه های آمایش سرزمین در ایران است. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی میباشد.جامعه آماری متخصصانمربوطه و حجم نمونه ۱۰۰ پرسش نامه است که به صورت کارشناسی انجام شده و همچنین ۴۳ شاخص توسعه برای مقایسه سطح توسعهیافتگی استان های کشور از سالنامه آماری استخراج شده است.روش جمع آوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه) است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری (Lisrel)، روش مدل ویکور، روش آنتروپی و مدل تحلیل خوشه ای استفاده شده است.نتایجحاصل از مدل ویکور، روش آنتروپی و تحلیل خوشه ای نشان میدهد که نابرابری و عدم تعادل منطقه ای در بین استان های کشور وجود دارد. وباتوجه به نتایج معادلات ساختاری، شاخص اقتصادی با ضریب ۰/۷۵ درصد، شاخص اجتماعی- فرهنگی با ضریب ۰/۷۳ درصد، شاخص سیاسی-امنیتی با ضریب ۰/۶۵ درصد و در نهایت شاخص جغرافیایی- طبیعی ضریب ۰/۴۶ درصد را به خود اختصاص داده است بنابراین چنانچه بیانشد شاخص اقتصادی اثرات بیشتری نسبت به سایر شاخص ها بر آمایش و توسعه استان های کشور دارد.

Keywords:

شاخص , تقسیمات کشوری , برنامه ریزی آمایش سرزمین , ایران