بینامتنیت قرآنی در اشعار ایلیا ابوماضی

بینامتنیت رویکردی نوین در عرصه نقد ادبی است که بر اساس آن، هیچ متن بشری خودبسنده نیست و هر متن جدید، زاییده متون قدیم یا معاصر آن و تحت تاثیر آن هاست. در دهه شصت قرن بیستم میلادی«ژولیا کریستوا» ناقد فرانسوی، این نظریه را در ضمن مباحث نقدی خویش مطرح کرد که ساختار نقد قدیم را متحول کرد و به شدت مورد توجه منتقدان عربی قرار گرفت.    پدیده«تناص» یا بینامتنیت قرآنی در شعر «ایلیا ابوماضی» فراوان یافت می­شود؛ چرا که قرآن کریم، تاثیر لفظی و معنوی شگرفی در اشعار این شاعر برجسته معاصر عربی نهاده است و این اثرپذیری لفظی و معنوی در ژرفای اندیشه­های شاعر نمودی زیبا و شایان توجه دارد. ابوماضی شاعر تامل است. تامل در هستی و انسان، از بارزترین وجوه اندیشه اوست. وی توانسته است با بهره مندی از قرآن، این سرچشمه نور و هدایت، افکار و اندیشه خود را به رشته نظم درآورد و با توجه به انواع بینامتنیت چون لفظی، مضمونی و بینامتنیت علم، بین مفاهیم قرآنی و اندیشه­های شعری و ادبی خویش با استفاده از رابطه نفی جزئی، پیوندی برقرار سازد و اوضاع زمان خویش را نقد نماید. در این پژوهش که به روش کتابخانه­ای و تحلیلی- موردی صورت گرفته است، تمسک «ایلیا ابوماضی» را به آیات و شواهد قرآنی برای بیان اندیشه­های حقیقت جو و تاملات فکری­اش در باب هستی و مسائل مربوط به آن واکاوی می­نماییم و به نمونه­ها­یی از بینامتنیت قرآنی هر چند اجمالی در دیوان وی اشاره می­کنیم و نتیجه خواهیم گرفت که آموزه­ها، مبانی و مضامین قرآنی در شعر و ادبیات معاصر از جمله ایلیا ابوماضی تجلی یافته است.

Keywords:

Quranic inter textual , the holy Moses , Arabic contemporary potery , Mohammed Mahdi Jawaheri , الهام گیری , حضرت موسی , شعر معاصر عربی , محمد مهدی جواهری