بینامتنیت قرآنی در شعر محمدولی دشت بیاضی

قرآن ­کریم به عنوان اصلی­ترین کتاب دینی مسلمانان در طول ۱۴ قرن، تاثیرهای بسزایی بر ابعاد گوناگون زندگی مسلمانان داشته است. این کتاب آسمانی با عمق معانی و غنای واژگانی، ارزشمندترین منبع دینی الهام بخش نزد هنرمندان مسلمان قلمداد می­گردد. در این بین یکی از شخصیت­های گمنام با نام «مولانا محمدولی دشت بیاضی» به عنوان شاعری شیعه از خطه خراسان در سده دهم هجری است که عبارات و معانی قرآنی از اصلی­ترین دستمایه­های شعری او محسوب می­گردد. این جستار بر آن است تا از رهگذر تحلیل درونمایه­های بنیادی شعر دشت بیاضی و با تکیه بر انواع رابطه بینامتنی چگونگی اثرپذیری این شاعر از معانی، مفاهیم، تصاویر و... قرآن کریم را واکاوی نموده و حدود و ثغور آن را در لایه­های پنهان و آشکار شعری اش نشان دهد. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که دشت بیاضی به طور یکنواخت از قرآن تاثیر نپذیرفته و بیشترین تاثر از قرآن در قصاید اوست. از نظر فراوانی، بینامتنی اشاره­ای و واژگانی بیشترین بسامد و بینامتنی گزاره ای و اسلوبی کمترین بسامد را در دیوان شاعر به خود اختصاص داده اند.

Keywords:

Koran Karim , poem , Dasht Bayazi , Intertexuality , impression , قرآن کریم , شعر , دشت بیاضی , رابطه بینامتنیت , اثرپذیری