مروری بر فرآیند های تکتونیکی موثر بر پیدایش جنگل های هیرکانی

جنگل های مختلط کاسپی هیرکانی (Caspian Hyrcanian Mixed Forests) در کرانه های جنوبی دریای خزر، با عرض۱۱۰ کیلومتر و طول ۸۰۰ کیلومتر، از درختان معتدل خزان کننده، تشکیل شده است. جنگل های هیرکانی ، یکزیست منطقه در زیست بوم جنگل های مختلط پهن برگ حاشیه جنوبی دریای خزر و کناره شمالی البرز به مساحت ۵۵۰۰۰کیلومتر مربع می باشد که در جبهه جنوب و جنوب باختری دریای خزر و در بخش هایی از ۵ استان شمالی ایران قرار گرفته ودر دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان، گسترش یافته است. جنگل های هیرکانی از غنی ترین اکوسیستم های جهان بهشمار می رود و زیستگاه حدود ۳۰۰ گونه پرنده و ۱۰۰ گونه پستاندارد و حدود ۱۵۰ گونه درخت نادر می باشد. این جنگل کهذخیره گاه ژنتیکی منحصر بفردی در کره زمین محسوب می شود، از دوره پالئوژن، شروع به گسترش یافته و تاکنوندستخوش رویدادهای اقلیمی گوناگونی شده است. این جنگل های پهن برگ در طول یخبندان های سنوزوئیک و کواترنری،کوچک تر شدند و پس از افزایش مجدد دما، دوباره گسترش یافته اند. کمربند شمالی ایران به سبب برخورداری از آب و هوایمناسب و میانگین بارش ۶۰۰ تا ۲۲۰۰ میلی متر و ارتفاع ۰ تا ۵۶۷۱ متری، دارای شرایط و بستر مساعد برای رشد گونه هایگیاهی مدیترانه ای است. این جنگل ها، در طی آخرین عصر یخبندان، در این ناحیه، بقای خود را حفظ کرده اند. جنگل هایهیرکانی کوهستانی، به طور تقریبی، الگوی پوشش گیاهی جامع و غالبی دارند و به دلیل وجود خرد زیستگاه ها، تنها تغییراتفلورستیک را متحمل می شوند. عوامل تکتونیکی اوایل سنوزوئیک در پیدایش و گسترش رویشگاه جنگلی هیرکانی، نقشیاساسی ایفا نموده است و این جستار می کوشد به نقش این عوامل در پیدایش جنگل های هیرکانی، بپردازد.

Keywords:

تکتونیک , جنگل های هیرکانی , پالئوژن. سنوزوئیک , یخبندان , کوهزایی