چگونگی پیدایش جهان و نسبت آن با خدا در تیمائوس افلاطون

افلاطون در محاوره تیمائوس پیدایش جهان و نسبت آن با خدا را که یکی از بنیادی­ترین نظریه­های او است، با رویکردی متفاوت با دیگر محاوره­های خود مطرح می­کند. او اگرچه در نوشته­های دیگر خود نیز به واکاوی این مسئله مهم پرداخته است، اما رویکرد و روش وی در محاوره تیمائوس ناظر بر علم طبیعی حاکم برعصر یونان بوده است. در این مقاله سعی شده است که با تعهد به محتوای محاوره تیمائوس به واکاوی و تبیین پیدایش جهان و بنیادهای محوری آن پرداخته شود. نظریه افلاطون در این محاوره برچهار اصل استوار است که عبارت اند از:  جهان ایده­ها، جهان صیرورت، ماده پذیرنده و دمیورژ به عنوان نماینده عقل، که واسطه میان جهان ازلی و جهان صیرورت است و بر غایتمندی جهان هستی دلالت دارد. او رابطه جهان ایده ها و جهان صیرورت را به واسطه ماده پذیرنده صیرورت، که آن را امر سوم یا مکان نامیده است، تبیین می کند و می­کوشد تا از این طریق بنیادهای نظریه مادی­گرایانه دموکریتوس را که از مهم ترین نظریه های علمی آن زمان محسوب می شده است، متزلزل نماید؛ و جهان هستی را بر اساس اصل غایتمندی که جایگاهی در اندیشه دموکریتوس نداشته است، تفسیر عقلانی کند و اصول جهان شناختی تاره­ای را بنیان­گزاری نماید.

Keywords:

The World of Ideas , world of becoming , reason , Demiurge , Democritus , purposefulness , necessity , causality , Timaeus. , جهان ایده ها , جهان صیرورت , عقل , دمیورژ , دموکریتوس , غایتمندی , علیت.