بررسی برنامه هسته ای ایران از بعد ساختار نظام بین الملل

نظام بین الملل به عنوان یک کل واحد که هویت و موجودیتی مستقل و متمایز از واحدهای تشکیل-دهنده خود دارد، قیدوبندهای رفتاری خاصی را ایجاد می کند. در اثر چگونگی توزیع قدرت در سطح بین-المللی، سلسله مراتبی در نظام بین الملل شکل می گیرد که جایگاه هریک از کشورها را مشخص و معین می کند. ماهیت محافظه کار نظام بین الملل، تغییر و تحول در ساختار و سلسله مراتب قدرت را مشکل و سخت می سازد. به ویژه قدرت های بزرگ و قطب های قدرت در سطح نظام که ساختار نظام بین الملل برپایه آنها شکل می گیرد، به منظور حفظ وضع و نظم موجود و ثبات در نظام، اجازه ظهور قدرت های بزرگ دیگر که تغییرات ساختاری را در پی خواهد داشت، نمی دهند. ماهیت نظام سیاسی کشورها، ایدئولوژی مشروعیت بخش و جهت گیری سیاست خارجی آنها نقش تعیین کننده ای در میزان محدودیت های نظام بین-الملل برای آنان دارد. کشورهایی که با نظام بین الملل وحدت ایدئولوژیک ندارند و سیاست خارجی انقلابی یا تجدیدنظرطلب و مستقل نیز تعقیب کنند با محدودیت های ساختاری بیشتری مواجه می شوند. بنابراین کشورهای انقلابی همواره با مقابله و مخالفت ساختار نظام بین الملل طرفدار وضع موجود روبه رو هستند. برنامه انرژی هسته ای ایران نیز به عنوان رویکردی تجدیدنظر طلب در سطح منطقه و جهانی تعقب با محدودیت های ساختاری مواجه شدند. تحریم بین المللی، فشارهای سیاسی، انزوا و ایجاد محدودیت ها از طریق سازمان های بین المللی از جمله فشارهای ساختاری است که از طرف کشورهای حافظ وضع موجود در نظام بین الملل بر انرژی هسته ای ایران وارد شده است. لذا در این پژوهش هدف تحلیل و تبیین تاثیر ساختار نظام بین الملل بر این رویداد است.

Keywords:

نظام بین الملل , ساختار نظام بین الملل , قدرت , دو قطبی , تک – چند قطبی