بررسی اثر متیل جاسمونات و نانوذرات دی اکسید تیتانیوم بر صفات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی Rosa damascena Mill.

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) گیاهی درختچه ای، متعلق به تیره گل­سرخیان است که مصارف متعددی در صنایع غذایی و دارویی دارد. پژوهش حاضر جهت بررسی اثر محلول­پاشی محرک های متیل جاسمونات و نانو ذرات دی­اکسید تیتانیوم بر خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی گل محمدی در دو سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در قالب دو آزمایش مستقل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان فارسان انجام شد. محلول پاشی با سطوح متیل جاسمونات (۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی­مولار) و نانو­ذرات دی­اکسید تیتانیوم (۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر) هر چهار روز یک بار قبل از باز شدن غنچه ها در سه نوبت صورت گرفت. اسانس گیری به روش تقطیر با بخار آب (طرح کلونجر) و ارزیابی فیتوشیمیایی گیاه با استفاده از روشهای اسپکتروفوتومتری و عملکرد آنتی اکسیدانی از طریق آزمون DPPH ارزیابی گردید. براساس نتایج حاصل محلول­پاشی با محرک­های رشد، موجب افزایش معنی­دار عملکرد گلبرگ خشک در واحد سطح و رنگیزه­های فتوسنتزی گردید. مقادیر ترکیبات فنلی در برگ و گلبرگ های گیاه گل محمدی در واکنش به تیمار محرک­های رشد، افزایش معنی­داری داشتند و بیشترین افزایش این ترکیبات در گیاهان محلول­پاشی شده با متیل جاسمونات (۱ میلی­مولار) و نانو ذرات دی­اکسید تیتانیوم (۱۰۰ میلی­گرم در لیتر) بوجود آمد. بررسی غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، پتاسیم، فسفر، منیزیم) و کم­مصرف (آهن، منگنز، روی) در برگ گیاه گل محمدی اثر معنی­دار محرک ها بر بهبود مقدار عناصر غذایی را نشان داد. متیل جاسمونات (۱ میلی­مولار) با افزایش ۳۴/۳۲ درصدی، مقدار اسانس را از ۰/۰۳۷ به ۰/۰۵ درصد افزایش داد. با توجه به نتایج دو ساله تحقیق حاضر، محلول پاشی متیل جاسمونات با غلظت ۱ میلی­مولار جهت بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه گل محمدی در مناطق مشابه پیشنهاد می گردد.

Keywords:

اسانس , ترکیبات فنلی , عناصر غذایی , تیل جاسمونات , گل محمدی , نانوذرات دی اکسید تیتانیوم